- KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi
- Vol: 23 Issue: 6
- Aspir (Charthamus tinctorius L) Genotiplerinde Fide Devresi Kuraklığının Tohum Verimi, Yağ Oranı ve ...
Aspir (Charthamus tinctorius L) Genotiplerinde Fide Devresi Kuraklığının Tohum Verimi, Yağ Oranı ve Yağ Verimine Etkileri
Authors : Hasan Koç
Pages : 1626-1633
Doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.720081
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2020-12-31
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada, ilkbahar kuraklığının sıklıkla görüldüğü Konya ilinde, doğal şartlarda oluşan fide devresi (rozet devresi) kuraklığına karşı aspir genotiplerinin tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimi bakımından tepkilerinin Kuraklık Hassasiyet indeksi (KHİ) yardımıyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 6 tescilli çeşit ve seleksiyonla elde edilen 17 genotip ile 2018 ve 2019 yıllarında tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulmuştur. 2018 yılında aspirin fide devresinde (Mayıs) toplam yağış miktarı uzun yıllar ortalamasının oldukça üzerinde 72 mm olarak gerçekleşirken, 2019 yılı Mayıs ayında bu değer 10 mm olmuş ve uzun yıllar ortalaması çok altında gerçekleşmiştir. Bu doğal şartlarda gerçekleşen fide devresi kuraklık koşulları, aspir genotiplerinin stresli ve stressiz koşullara tepkilerini değerlendirme fırsatı tanımıştır. Araştırmada Stressiz (2018 yılı) ve stresli (2019 yılı) şartlara ait değerler üzerinden yapılan varyans analiz sonuçlarına göre, genotip, stres arasındaki ve genotip stres interaksiyonu, tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimi özellikleri için %1 seviyesinde önemli bulunmuştur. Tohum verimi bakımından, denemede yer alan genotiplerin kuraklık hassasiyet indeksi değerleri incelendiğinde G1 kuraklığa en hassas genotip olarak belirlenmiş (1.50) bunu G6 (1.33) ve G8 (1.19) takip etmiştir. Standart çeşitlerin kuraklık hassasiyet indeksi değerleri incelendiğinde, Dinçer (1.19) çeşidinin en hassas çeşit olduğu belirlenmiştir. Kuraklık hassasiyet indeksi en düşük dolayısıyla kuraklığa en toleranslı genotipler ise G13 (0.48), G14 (0.53) ve G15 (0.65) olmuştur. Tescilli çeşitler içerisinde Balcı (0.92) kuraklığa en toleranslı çeşit olarak tespit edilmiştir. Fide devresi kuraklık stresinden etkilenmenin her genotipte farklı şekilde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Yağ oranı kuraklıktan önemli ölçüde etkilenmekle birlikte, bu etkilenme bazı genotiplerde azalış yönünde olurken, bazı genotiplerde artış yönünde olmuştur. Aspir genotiplerinin fide devresi kuraklığına tepkisi ise, yağ verimi bakımından tohum verimine benzer şekilde olmuştur.Keywords : Aspir, Kuraklık Hassasiyet indeksi (KHİ), Tohum Verimi, Yağ oranı, Yağ verimi