- KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi
- Vol: 20 Special Issue
- Bazı Patates Genotipleri Arasında Yapılan Melezlemelerde Farklı Rakım ve Ortamların Tohum Tutma Oran...
Bazı Patates Genotipleri Arasında Yapılan Melezlemelerde Farklı Rakım ve Ortamların Tohum Tutma Oranına Etkileri
Authors : Özge Koyutürk, Güngör Yilmaz
Pages : 211-215
Doi:10.18016/ksudobil.349203
View : 16 | Download : 2
Publication Date : 2017-12-26
Article Type : Research
Abstract :Patateste uygun ebeveynler arasında melezlemeler yapılarak geniş bir varyasyon oluşturulması yeni çeşitlerin geliştirilmesinin temelinin oluşturmaktadır. Bu araştırmada, üstün özelliklere sahip ileri patates klonları ile bazı yerel ve ticari patates çeşitleri arasında yapılan melezlemelerden oluşan melez tohumlar kullanılarak varyasyon oluşturulması amaçlanmıştır. Araştırma, Tokat/Kazova (640 m) tül sera, Tokat/Artova (1200 m) tül sera ve açık alan koşullarında 2015 yılında yürütülmüştür. Araştırmada A3/15 x Bafana, Başçiflik Beyazı x Slaney, Başçiflik Beyazı x Lady Olympia, T5/4 x Marfona, T5/4 x Bafana, Slaney x T5/4, Aleddiyan Sarısı x Alegria olmak üzere yedi farklı kombinasyon kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; meyve tutma oranı ve alınan melez tohum sayısına kombinasyon uyumları başta olmak üzere, melezleme yapılan ortam ve farklı yükseltilerin etkili olduğu belirlenmiştir. Kombinasyonlar içinde melez tohum sayısı bakımından en iyi sonucu A3/15 x Bafana (10 845 adet) verirken, meyve tutma oranı %32,7 ile en yüksek kombinasyon Başçiflik Beyazı x Slaney olmuştur. Melezleme ortamları bakımından düşük rakımlı yerlerde tül sera şartlarının, yüksek rakımlı yerlerde ise açık alan veya arazi şartlarının daha iyi sonuç verdiği görülmüştür. Artova tül sera ve açık alanda yapılan melezlemelerde sırasıyla melezlenen çiçek sayısı 688-1053 adet; elde edilen meyve sayısı 178-228 adet ve melez tohum sayısı ise 10 139-12 166 adet olmuştur. Kazova koşullarında ise açık alanda melez tohum elde edilemezken, tül sera koşullarında 4113 adet tohum elde edilmiştir. Kombinasyonlar içinde en fazla melezleme 688 adet ile Başçiflik Beyazı x Slaney melez ailesinde yapılmış olup, bu kombinasyondan toplam 3 260 adet tohum elde edilmiştir. Yükseltiler ve ortamlar dikkate alındığında; meyve tutma oranı en yüksek (%25,7) tül sera şartları olsa da Artova açık alanda daha fazla çiçekte melezleme yapılabildiği için toplamda en fazla tohum sayısına ulaşılmıştır. Bu sebeple melezleme başarısı en yüksek ortamın Tokat-Artova (1200 m) açık alan olduğu tespit edilmiştir.Keywords : Patates, Solanum tuberosum L., Melezleme, Melez patates tohumu, Melezleme ortamı, Rakım