- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 15 Güncel Sayı
- Konya İli Abdülaziz Mahallesi’ndeki Rum Emval-i Metrukesi (1924)
Konya İli Abdülaziz Mahallesi’ndeki Rum Emval-i Metrukesi (1924)
Authors : Kürşat Kurtulgan, Aydın Efe
Pages : 1026-1038
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1441320
View : 38 | Download : 57
Publication Date : 2024-04-28
Article Type : Research
Abstract :Konya ili bulunduğu konum itibariyle tarihi ipek yolu üzerinde konumlanmış önemli bir şehirdir. Buna ek olarak bünyesinde bulunan geniş tarım arazileri ve üretilen ürünlerin bolluğu şehrin hem tarımsal ve hem de ticari açıdan zenginleşmesine imkân tanımaktadır. Tüm bunlar şehre olan yabancı ilgisini tarihin her devrinde arttırmıştır. Üzerinde kurulan medeniyetler ve bu medeniyetlerin kuruluş sürecindeki mücadeleleri oldukça çetin geçmiştir. Son hâkimi ise Türkler olmuştur. Osmanlı Devleti’nin güçlü olduğu dönemlerinde huzur ve barış ortamı hiç bozulmamıştır. Devletin giderek gücünü kaybetmeye başladığı yıllardan itibaren ise azınlıklar siyaseten ayrılıkçı faaliyetlere başvurmuşlardır. Osmanlı Devleti’nin son anlarında Türk ve Rum nüfusun bir arada yaşama imkânlarının kalmadığı açıkça görülmüştür. Bu çerçevede mübadele çalışmaları başlatılmışsa da I. Dünya savaşının ortaya çıkışı ile uygulama imkânı kalmamıştır. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti mübadele konusunun üzerine gitmiş ve imzalanan antlaşma çerçevesinde Yunanistan ile karşılıklı göçler yaşanmıştır. Mübadele Antlaşması, hukuk çerçevesinde karşılıklı göçlerin yaşandığı son harekettir. Gidenler ve gelenlerin hepsinin kayıtları eksiksiz tutulmuş ve hak kayıplarının önüne geçilmeye çalışılmıştır. Araştırma, Mübadele Antlaşması çerçevesinde çalışmalar yapılırken Konya merkezde bulunan emval-i metrukelerin işlendiği bir defter çerçevesinde şekillenmiştir. Defterde giden Rumların bulundukları mahalleler, hane numaraları ve bunların özellikleri en ince ayrıntılarına kadar kayıt altına alınmıştır. Defterde bulunan her türlü bilgi ve kayıt, oluşturulan excel dosyalarına mahalle bazında işlenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu deftere göre haneler başta olmak üzere dükkânlar, hanlar, fabrikalar, işyerleri, tarlalar, bağlar, arsa ve bahçeler tek tek tespit edilmiştir. Tespiti yapılan bu emval-i metrukeler bulundukları mahalleler itibariyle son derece kıymetli ve değerlidir. Ayrıca şehir genelinde gidenlerin kullanımında olan bazı tesisler hakkında da burada bilgiler verilmiştir.Keywords : Abdülaziz Mahallesi, hane, Rum, iskân, muhacir.