- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 14
- Sa’dî-i Şîrâzî’nin Gülistân Adlı Eserinde Metinlerarası İlişkiler
Sa’dî-i Şîrâzî’nin Gülistân Adlı Eserinde Metinlerarası İlişkiler
Authors : Aslı Sürgit
Pages : 60-71
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1422242
View : 124 | Download : 130
Publication Date : 2024-02-29
Article Type : Research
Abstract :Sa’dî-i Şîrâzî, İran edebiyatının köşe taşlarından biridir. Manzum ve mensur çeşitli eserler kaleme almış olan Sa’dî, asıl şöhretini Gülistân ve Bostân adlı eserleriyle kazanmıştır. Sa’dî-i Şîrâzî, bu eserleri aracılığıyla halka ibret verme, insanları aydınlatma amacını gütmüştür. Gülistân’da siyasetten ahlâka, aşktan kanaate, tasavvuf öğretisinden fazilete değin birbirinden farklı onlarca meseleyi söz konusu etmiştir. Sa’dî bu meseleleri ele alırken mensur küçük hikâye kesitleri formunu kullanmıştır. Hikâyelerden alınması gereken ibretleri ise genellikle nazım biçiminde vermiştir. Küçük hikâyelerden oluşan ve didaktik bir mahiyet taşıyan Gülistân’da hikemî bir üslup kullanmıştır ve naklettiği hikâyelerden okurun bir ders çıkarmasını istemiştir. Sa’dî’nin Gülistân adlı eserinde metinlerarasılık var mıdır? Bu sorunun cevabı müspet ise Sa’di hangi metinlerarasılık yöntemlerine başvurmuştur? Bu çalışmada, bu soruların yanıtları aranmıştır. Bu çerçevede Gülistân’da metinlerarasılığın yer aldığı hikâyeler incelenmiştir. Sa’di, Gülistân’ı kaleme alırken yazılı ve sözlü birçok metinden yararlanmıştır. Hikâyelerini kurgularken önceden duyarak ya da okuyarak özümsediği metinleri göz önünde bulundurmuştur. Hikâyelerin konusuyla ilişkili olan metinleri kısmen ya da tamamen alıntılamıştır. Ayetler, hadisler, vecizeler, atasözleri, kıssalar, nükteler ve şiirler Sa’dî’nin sıklıkla başvurduğu metinlerin başında gelmiştir. Yazar, bu yolla çeşitli hikâyelerden istifade ederek vermek istediği mesajları somutlaştırmış ve derinleştirmiştir. Bu ise metinlerarasılık tekniğinin amacıyla örtüşmektedir. Çünkü metinlerarasılık kavramında metinlerin birbiriyle sıkı bir ilişki içinde olduğu vurgulanmaktadır. Bu çalışmada, Sa’dî-i Şirâzî’nin bahsi geçen eseri metinlerarasılık kavramı ekseninde incelenmiştir.Keywords : Fars edebiyatı, Sa’dî-i Şîrâzî, Gülistân, metinlerarasılık.