- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 14
- Balıkesirli Zâtî’nin ‘Urmışdur’ Redifli Gazelinin Şerhi
Balıkesirli Zâtî’nin ‘Urmışdur’ Redifli Gazelinin Şerhi
Authors : Lütfi Alıcı
Pages : 28-40
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1413481
View : 223 | Download : 226
Publication Date : 2024-02-29
Article Type : Research
Abstract :Balıkesirli Zâtî XV. asrın ikinci yarısı ile XVI. asrın ilk yarısında yaşamıştır. XV. asrın üstat şairleri Ahmet Paşa ve Necâtî Bey’in klasik şiir üsluplarını XVI. asra taşımıştır. Bu asrın başında İstanbul’a gelen Zâtî, tahsilinin azlığına rağmen katıldığı şiir meclislerinde vehbî şairlik kudretiyle kısa zamanda tanınmıştır. Devrin devlet erkânının himayesi ve padişahların ihsanlarıyla bir müddet müreffeh bir hayat sürmüştür. Hamilerinin vefatıyla rağbet ve itibardan düşen şair açtığı remil dükkânı vasıtasıyla maişetini temin etmeye çalışmıştır. Bir müddet sonra bu dükkân İstanbul’un en önemli şiir mahfillerinden biri hâline gelmiştir. Zâtî, bu dönemde henüz genç olan Bâkî, Hayâlî Bey, Taşlıcalı Yahyâ gibi asrın şairlerine üstatlık yapmıştır. Devrinde bir şiir otoritesi olarak kabul edilen, genç şairlere hocalık yapan Zâtî, bütün şöhretine rağmen yaşlılık döneminde âdeta unutulmaya terk edilmiştir. Bu döneminde yazdığı şiirlerine engin edebî birikiminin yanı sıra tabii olarak yaşadığı sıkıntılı hayatı da yansımıştır. Şerhe konu olan “urmışdur” redifli gazel bahsedilen muhtevada bir gazeldir. Bu gazelde şairane bir üslupla talihten, felekten ve kadir bilmezlikten şikâyet edilmektedir. Gazel, Zâtî’nin dünya hayatına rindane bakışını, kendi hayatından bir yansıma olarak yalnızlık ve kimsesizliğini dile getirmesi açısından önemlidir.Keywords : Klasik Türk şiiri, Balıkesirli Zâtî, gazel, şerh, hikemî üslup.