- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 14
- Jeolog Mülteci Bilim İnsanı W. Salomon-Calvi’nin Hayatı ve Türkiye’ye Katkıları
Jeolog Mülteci Bilim İnsanı W. Salomon-Calvi’nin Hayatı ve Türkiye’ye Katkıları
Authors : Erkan Dağlı
Pages : 743-757
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1412541
View : 54 | Download : 115
Publication Date : 2024-02-29
Article Type : Research
Abstract :Sakarya Savaşı’ndan sonra M. Kemal Paşa’ya; “İşte zaferi kazandınız, şimdi ne yapmak isterdiniz?” diye soranlara; “Milli Eğitim Bakanı olarak memleketimin irfanına hizmet etmek isterdim” diye cevap vermişti. Eğitime böyle değer veren bir lider olarak Atatürk, 1933’te Türk yükseköğretimini çağdaş seviyeye çıkarmak için Üniversite Reformunun gerçekleştirilmesini desteklemiştir. Bu reformla da 31 Temmuz 1933’te Darülfünunun kapatılarak yerine 1 Ağustos 1933’te İstanbul Üniversitesi açılmıştı. Darülfünun kapatılarak medrese kökenli hocaların çoğu emekliye sevk edilmiştir. Yeni açılan İstanbul Üniversite’nin ihtiyacı olan akademisyenler Adolf Hitler’in zulmünden Almanya’dan kaçmak durumunda olan akademisyenlerden karşılanmıştır. 1933 senesi Alman profesörler için zulüm yılı olurken, Türk yükseköğretimi için zirve yılı olmuştur. Çünkü alanında dünyaca ünlü Ordinaryüs unvanına sahip bilim insanları yönlerini Türkiye’ye dönmek zorunda kalmışlardır. İstanbul Üniversitesi’nde görevlendirilen Alman akademisyenlerin çoğunluğu Yahudi kökenli ve bazılarının da Hitler’e muhalefet ettikleri için üniversitedeki görevlerinden uzaklaştırılan bilim insanlarından oluşturulmuştur. Fakat İstanbul’da mülteci Alman akademisyenler görev yaparken, Ankara’daki yükseköğretim kurumlarında Hitler Almanya’sı tarafından vazifelendirilen Alman hocalar görev yapmıştır. Buna rağmen Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü’nde İstanbul Üniversitesindeki gibi mülteci akademisyen olarak dört bilim adamı da çalışma imkânı bulmuştur. Bu dört bilim insanından birisi olan jeolog/yer bilimci Ord. Prof. Dr. Wilhelm Salomon-Calvi olmuştur. S. Calvi’nin hayatı, Ankara’daki görevleri ve Anadolu coğrafyasına olan katkıları arşiv belgeleri başta olmak üzere yerli ve yabancı kaynaklar araştırılarak hazırlanmıştır.Keywords : Atatürk, üniversite reformu, Ankara YZE, mülteci akademisyenler, W. Salomon-Calvi, jeoloji/yer bilimi.