- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 14
- Iris Murdoch ‘ta “İyi”nin Varlığı ve Doğası Üzerine Bir Soruşturma
Iris Murdoch ‘ta “İyi”nin Varlığı ve Doğası Üzerine Bir Soruşturma
Authors : Gökçe Sarı
Pages : 758-772
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1411290
View : 64 | Download : 91
Publication Date : 2024-02-29
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın amacı Iris Murdoch’ın felsefesinin temel kavramı olarak adlandırabileceğimiz “İyi” kavramı üzerinde ontolojik bir değerlendirme sunmaktır. Murdoch’a göre “İyi” nedir, Varlıklar arasında nasıl bir yere sahiptir, ilgili olduğu başka bir kavram ya da kavramlar var mıdır, sorularına bu çalışmada cevap vermek amaçlanmıştır. Değerlendirme sonucunda verilen cevaplar sayesinde Murdoch’ın “İyi” kavramını ele alırken Platon’dan yoğun bir şekilde etkilenmiş olduğu ancak ontolojik olarak varlık alanları söz konusu olduğunda düşüncelerini Platon’dan ayırdığı sonucuna varılmıştır. Ona göre “İyi” “idealar dünyası” gibi bir yerde bulunmamaktadır. O, “İyi”nin gerçekte var olduğunu düşünmektedir. “Gerçekte var olma” durumuna gerekçe olarak ise herkeste “İyi” kavramı aracılığıyla değerlendirme yapabilmenin olanağının bulunmasını işaret etmektedir. “İyi” bu sayede kendini görünür kılmakta ve nesnel bir konuma sahip olmaktadır. Murdoch “İyi” kavramı için Moore’un düşüncelerinden de faydalanmaktadır. Onun “İyi” tanımlanamazdır”, düşüncesine katılmakta ancak “İyi”nin bir renk gibi nitelik olarak düşünülmesine karşı çıkmaktadır. Daha sonra Murdoch, “İyi”nin tüm deneyimlerimizin ve değerlendirmelerimizin koşulu olduğunu söyler. Bu anlamda Kant ile arasında bir bağ bulunmaktadır. Kant’ın “mekân” ve “zaman” kavramlarını bilginin koşulu olarak kabul ettiği gibi Murdoch da “İyi” kavramını değerlendirmelerimizin koşulu olarak kabul etmektedir. Murdoch, “İyi”nin varlığı konusundaki öne sürmüş olduğu argümanlara Anselmus’un “ontolojik delil” kavramını da ekler. Anselmus için bu bir Tanrı ispatı argümanıyken Murdoch için “İyi”nin varlığına dair bir delil olarak düşünülmektedir. Murdoch bu argümanı da kendi düşünceleriyle yorumlayarak yeniden bir “İyi” kavramı inşa etmeyi amaçlar. Bu argümanla “İyi”nin varlığına hem mantıksal hem de metafiziksel bir gerekçe sunmuş olduğunu savunmaktadır. Ortaya konulmuş olan bu gerekçeler sonucunda Murdoch için “İyi”; tanımlanamayan, aşkın ve en genel anlamıyla manyetik bir merkez diyebileceği bir duruma gelmektedir.Keywords : Murdoch, Platon, İyi, gerçek, transcendent, ontolojik delil.