- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 14
- Toplumsal Değişim ve Yozlaşmanın 1970 Sonrası Âşıklık Geleneğine Yansımaları ve Bu Kapsamda Yazılan ...
Toplumsal Değişim ve Yozlaşmanın 1970 Sonrası Âşıklık Geleneğine Yansımaları ve Bu Kapsamda Yazılan Gençlik Öğütlemeleri
Authors : Muhammed Avşar
Pages : 243-267
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1410562
View : 67 | Download : 95
Publication Date : 2024-02-29
Article Type : Research
Abstract :Türk milletinin toplumsal hafızasının geleceğe taşınmasında önemli roller üstlenen âşıklar, kültürün koruyucusu ve taşıyıcısı vasıflarıyla toplumsal değişim ve yozlaşma konularını da şiirlerinde işlemişlerdir. Değişen toplum yapısı üzerinden yozlaşmaya karşı tepkilerini şiir vasıtasıyla dile getiren âşıklar, toplumsal çözülmenin etkisini kırmanın yolunun gençleri eğitmekten geçtiğini düşünerek öğütleme türünde şiirler yazmışlardır. İdeal çocuk ve özüne bağlı iyi bir gençlik hayali üzerinden yazılan bu şiirlerde, toplumsal hassasiyetleri koruma amaçlı mesajlar verilmiştir. Çalışmamızda, esasen sosyolojinin konusu olan toplumsal değişim ve yozlaşma kavramlarına âşık edebiyatının penceresinden bakılmıştır. Kavramsal çerçeve çizildikten sonra, 1970 sonrası âşıklık geleneğinde toplumsal değişim ve yozlaşma temaları âşıkların şiirlerinden örneklerle incelenmiştir. Sonrasında, toplumsal değişim ve yozlaşma karşısında âşıkların gençlere dönük öğütleme türündeki şiir örneklerine yer verilmiştir. Makalede, âşık edebiyatı temsilcilerinin toplumsal değişim ve yozlaşmaya karşı tepkisini ölçmek ve âşıkların toplumsal değerleri korumaya dönük tutumlarını öğütleme türündeki şiirleri vasıtasıyla ortaya koymak amaçlanmıştır. Toplumsal değişim ve yozlaşma meselesi, 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren daha yoğun şekilde tartışıldığı için çalışmamız 1970 sonrası âşık şiiriyle sınırlandırılmıştır. 1970 sonrasında çok sayıda âşığın bu temalara değinmesinden dolayı da yalnızca geleneğin önde gelen beş temsilcisinin (Reyhani, Şeref Taşlıova, Murat Çobanoğlu, Mürsel Sinan, Maksut Koca) şiirleri değerlendirmeye alınmıştır. Disiplinler arası bir yaklaşımın benimsendiği bu makalede kaynak tarama yöntemine başvurulmuş, elde edilen bulgular tematik içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Çalışmamız, Türk kültürünün korunması ve gelecek nesillere aktarılması bağlamında âşıklık geleneğinin rolünü ortaya koymaktadır.Keywords : Âşıklık geleneği, kültür, toplumsal değişim, yozlaşma, öğütleme.