- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 14
- Osmanlı Sahası Eserlerinden Tarih-i Yakub Paşa’da /ŋ/ Sesinin Nun-Kefle Yazılması
Osmanlı Sahası Eserlerinden Tarih-i Yakub Paşa’da /ŋ/ Sesinin Nun-Kefle Yazılması
Authors : Alpay Iğci, Kübra Uysal
Pages : 424-430
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1403576
View : 80 | Download : 106
Publication Date : 2024-02-29
Article Type : Research
Abstract :Türk dilinin imlası için Uygur alfabesinin kullanıldığı dönem içinde bu alfabeye paralel şekilde Arap alfabesi de kullanılmıştır. Eserler bu alfabelerden birisi veya ikisiyle yazıya geçirilmiştir. Arap alfabesinin birçok farklı dile uygulanması, bu alfabenin ilgili diller için ıslahını gerekli kılmıştır. Türk dilinin yazılmasında da çeşitli ıslahlar yapılmıştır. Bu çalışmada, Osmanlı sahası eserlerinden biri olan Tarih-i Yakub Paşa’da (Tārīḫ-i Ya‘ḳūb Paşa) /ŋ/ sesinin özel imlası incelenmiştir. Tarih-i Yakub Paşa eseri, konu bakımından Yakub Paşa’nın Balkan topraklarındaki uzun seferi ve Kırbova Savaşı’ndaki zaferine dairdir. Bu savaş sırasında Yakub Paşa, Bosna sancak beyi görevinde bulunmuştur. Bu makalede Tarih-i Yakub Paşa’da nun ve kef harflerinin beraber /ŋ/ sesi için kullanıldığı örnekler tasnif edilip incelenmiştir. Türk dilinin “tanrı” sözünün Tarih-i Yakub Paşa eserindeki imlasında nun ve kef harf bütününün /ŋ/ sesini karşılamak için kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu ses transkripsiyon işareti olarak “n͡g” şeklinde gösterilir ve tek bir sesin karşılığı olarak kullanılır. Eski Uygur imlasının özelliği olarak bilinen bu özellik, Hazar’ın batısında Arap alfabesiyle yazılan Türkçe metinlerde de bir imla etkisi olarak yansımıştır. İncelenen eserde eski imla tarzı olarak nun-kefli kullanımın yanında, kefli kullanıma da rastlanmıştır. Anılan durumlarla beraber burada Tarih-i Yakub Paşa eserinde konuyla ilgili örnekler verilerek incelenmiştir.Keywords : Transkripsiyon, çengelli ng (”n͡g”), Tarih-i Yakub Paşa, Tanrı, Eski Uygur imlası.