- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Sayı: 12
- XVIII. Yüzyıl Osmanlı Mutfağından Tırsî Dîvân’ına Yansıyanlar: Bir Gastronomik Çerçeve Denemesi...
XVIII. Yüzyıl Osmanlı Mutfağından Tırsî Dîvân’ına Yansıyanlar: Bir Gastronomik Çerçeve Denemesi
Authors : Gökçehan Aysel Yilmaz
Pages : 239-248
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1344166
View : 53 | Download : 38
Publication Date : 2023-09-26
Article Type : Research
Abstract :XVIII. yüzyıl şairlerinden Tırsî; alaycı, şakacı üslubuyla günlük hayata dair pek çok sıradan sayılabilecek konuyu işlediği "Hevâyî” tarzındaki gazelleriyle döneminde ün kazanmıştır. Dîvân’ı; o dönemin Edirne’sinin ve İstanbul’unun sosyal hayatına dair önemli bir kaynaktır. Tırsî’nin şiirlerinde bu şehirler; hava durumları, sosyo-ekonomik özellikleri, coğrafî yapısı, mesire yerleri, eğlenceleri, halkı, esnafı ile oldukça canlı bir şekilde ele alınmaktadır. Bu şiirlerde Edirne, İstanbul ve Trakya-Balkan coğrafyasının yeme-içme/ tüketme/ pişirme alışkanlıkları, tarımı yapılan ürünler ve ticarî değer taşıyan gıda maddeleriyle ilgili detaylı bilgiler bulunmaktadır. Çalışmada söz konusu şiirlerde, isimleri belirli şehirlerle/ azınlıklarla birlikte anılan "Mudurnu Cevizi”, "Darıca/ İzmit/ İstanbul Enginarı”, "Langa Hıyarı”, "Edirne Baklavası”, "Edirne Eski Saray Gaziler Helvası”, "Gelibolu Arpacık Soğanı/ Gelibolu Soğanı”, "Eğriboz Köfteri”, "Arnavut Şerbeti” ve "Dobruca Eti/ Dobruca Yağlı Kavurması” gibi yiyeceklerin ve içeceklerin geçtiği beyitlerin incelenerek; XVIII. yüzyıl Osmanlı mutfağının İstanbul’dan Trakya-Balkan şehirlerine kadar olan bölgesi içerisindeki gastronomik çerçevesinin oluşturulması ve dönemin mutfak kültürü hakkında bilgi sahibi olunması amaçlanmaktadır.Keywords : Osmanlı mutfak kültürü, XVIII. yüzyıl klasik Türk edebiyatı, İstanbul, Edirne, Tırsî.