- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 11
- Van Küresin Ağzında Kullanılan Bazı Hastalık Adları
Van Küresin Ağzında Kullanılan Bazı Hastalık Adları
Authors : Züleyha Ak
Pages : 350-358
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1258777
View : 33 | Download : 48
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Van Küresin ağzında hastalık adlarının en belirgin özelliği genelde bir deyim kalıbıyla ifade edilmesidir; örnek olarak bugün ölçünlü dilde bademcikleri şişmek birleşik fiilinin karşılığı olarak Van Küresin ağzında boğazleı gelmeyh, şiddetli bir şekilde ve ciğerden öksürmek yerine kepeleyh tutmaḫ, beli tutulmak yerine beline fılk atmaḫ, el ve ayaklarda çeşitli şekillerde oluşan yaraları tanımlamak için demırel tuTmeẖ deyimlerinin kullanıldığı görülmektedir. Söz konusu ağızda hastalık adlarının bir kısmı ise ya tek kelimeden [şıl (felç olmak), ḫorılceyh (özellikle yaşlılarda unutkanlık ile beliren bunama hastalığı)] ya da ölçünlü dilde kullanılan hastalık isminin ses değişimine uğraması sonucunda ortaya çıkanlardan oluşmaktadır (guatr-guvetör gibi). Çalışmada, Van Küresin ağzında tespit edilen hastalık adları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın giriş kısmında öncelikle Van, Küresinliler ve onların dilleri hakkında ana hatlarıyla bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Ardından çalışmanın esas konusu olan Van Küresin ağzındaki hastalık adları verilmiştir. Burada öncelikle hastalık ismi, telaffuz edildiği gibi aktarılmış; hemen sağ tarafında hastalık isminin açıklaması daha sonra örnek cümle verilmiş ve en sonunda da cümlenin günümüz Türkiye Türkçesine aktarımı yapılmıştır. Çalışmada konuşmacıları temsilen "K” harfi kullanılmış, sonuç kısmında ise genel bir değerlendirme yapılıp öneriler sunulmuştur.Keywords : Türkiye Türkçesi, ağız, Van Küresin, hastalık, deyim.