- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 9
- ʿIkdü’l-Cumān fī Tārīḫi Ehli’z-Zamān Kitabında Geçen Arapça Şiirlerde Türk Etnonimi...
ʿIkdü’l-Cumān fī Tārīḫi Ehli’z-Zamān Kitabında Geçen Arapça Şiirlerde Türk Etnonimi
Authors : Çetin Pekacar, Engy El-sawah
Pages : 590-602
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1214216
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :ʿIkdü’l-Cumān fī Tārīḫi Ehli’z-Zamān; Hanefî fakihi, tarihçi, hadis ve dil âlimi Bedreddin el-Aynî’nin (ö. 855/1451) Hz. Adem\'den başlayarak 850 (1446) yılına kadar olan hadiseleri umumi tarih niteliğinde kaleme aldığı Arapça yazılmış geniş hacimli bir tarih kitabıdır. Memlūk döneminde yazılan ve kısaca ʿIkdü’l-Cumān adıyla bilinen eserin birkaç nüshası vardır. Kimi nüshaları 23, kimileri ise 36 ciltten oluşmaktadır. Bu çalışmada Veliyyüddin nüshası esas alınmıştır. Veliyyüddin nüshası 23 cilt hacminde olup ciltlerin sayfa sayısı 280’den 860’a kadar çıkabilmektedir. Bu çalışmada ʿIkdü’l-Cumān’daki Arapça şiir parçalarında geçen Türk etnonimini ifade eden "Türk, Etrāk, Türkī, Türkiyye” gibi kelimeler ele alınmıştır. Memlūk hâkimiyeti altında, hem Türkçeye hem de Arapçaya hâkim olan bir yazar tarafından yazılan eser, Mısır’ın Türklerin hâkimiyeti altında bulunduğu dönemleri de kapsadığından içinde Türklerle ilgili çok sayıda bilgi ve Türkçe ibare vardır. Diğer Türkçe ibare ve bilgiler bir yana bırakıldığında, el yazmasının tamamında Türk etnonimini ifade eden toplam 1028 kelime tespit edilmiştir. Tespit edilen kelimelerin 20’si şiir parçalarında geçmektedir. Çalışmamızda sadece şiir parçalarında geçen Türk etnonimini ifade eden kelimeler tespit edilmiş ve bunların kullanıldığı anlam ve bağlamlar değerlendirilmiştir.Keywords : ʿIkdü’l-Cumān Fī Tārīḫi Ehli’z-Zamān, Bedreddin el-Aynī, Arapça şiir, Türk etnonimi., Arabic poetry, the ethnonym Turk.