- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 9
- Friedrich Dieterici’nin İki Dilli Türkçe Öğretim Kitabı
Friedrich Dieterici’nin İki Dilli Türkçe Öğretim Kitabı
Authors : Muhammet Kaya
Pages : 88-104
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1210881
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :Doğudan batıya doğru göç eden Türkler, Avrupa’da siyasi, sosyal ve kültürel pek çok değişimi de beraberinde getirmiştir. Türklerin hâkim güç olmalarıyla birlikte, özellikle Doğu Avrupa’da Türkçe hızla yayılmıştır. Bu durumun sonucu olarak bu topraklarda yaşayan insanlar, Türkleri tanımak, Türkçe öğrenmek ve misyonerlik faaliyetlerinde bulunmak amacıyla çeşitli eserler kaleme almaya başlamışlardır. Genellikle iki dilli olarak hazırlanan bu eserlerin üç dilli ve dört dilli olanları da bulunmaktadır. Bu eserlerin içerisinde Türkçenin dil bilgisi kurallarıyla ilgili bilgilere, sözlüklere, farklı konularla ilgili konuşma metinlerine, Türklere ait atasözlerine, Nasreddin Hoca fıkralarına, değişik şairlere ait şiirlere, dua metinlerine ve resmî yazışma örneklerine rastlamak mümkündür. Çalışmanın konusu olan 1854 yılında Berlin’de bulunan Chez George Reimer tarafından yayımlanan, Friedrich Dieterici tarafından yazılan "Chrestomathie Ottomane Precedee de Tableaux Grammaticaux et Suivie d\'un Glossaire Turc-Français” (Dilbilgisi Tabloları ile Başlayan ve Türkçe-Fransızca Sözlük ile Devam Eden Osmanlıca Metinler) eser, "Ön Söz, Dil Bilgisi ‘Tableaux Grammaticaux’, Metinler ‘Textes’, Tercüme ‘Traduction’, Sözlük ‘Glossaire’, Ekler ‘Appendice’ ve Düzeltmeler ‘Corrections’” olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır. Bu çalışmada, makale boyutunu aşacağından sadece kitabın dil bilgisi bölümü incelenmiştir. Bu bölümde tespit edilen ünlülerin farklı kullanımları ve değişmeleri, ünsüz harflerin farklı kullanımları ve değişmeleri, zamirlerle ilgili farklı kullanımlar, fiillerin zaman ve kiplere göre nasıl çekimlendiği, sayılarla ilgili farklılıklar, geniz ñ’sinin kullanıldığı kelimeler verilmiştir.Keywords : Friedrich Dieterici, Fransızca-Türkçe, dil bilgisi, Türkçe öğretimi., French-Turkish, grammar, Turkish teaching.