- Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 9
- Mitolojiden Destana: Saltuknâme Destanında Halk Anlatıları Arasındaki Etkileşimin İzleri
Mitolojiden Destana: Saltuknâme Destanında Halk Anlatıları Arasındaki Etkileşimin İzleri
Authors : Pamuk Nurdan Gümüştepe
Pages : 568-589
Doi:10.51531/korkutataturkiyat.1192302
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :Mitolojiden destana, destandan halk hikâyesine, pek çok tür aynı kültür dairesi içinde ortaya çıkıp gelişen halk anlatıları olarak zaman zaman birbirinden etkilenmiş ve birbirlerine kaynaklık etmiştir. Mitolojiden başlayarak destana, destanla eş zamanlı şekilde de diğer türlere yansıyan bu etkileşim, Türk halk anlatı geleneğinin önemli bir zenginliğidir. Özellikle İslamiyet etkisinde teşekkül etmiş olan son dönem Türk destanlarından Saltuknâme, pek çok halk anlatısı türüne ait unsuru bünyesinde barındırması noktasında dikkat çeker. Söz konusu destan metni içeriğinde destanın yanı sıra; mitolojiye, masala, efsaneye ve menkıbeye dair motifleri barındırır. Esasında bir destan kahramanı olan Saltuk Gazi; destan metni içerisinde kimi zaman bir masal kahramanına, kimi zaman mitik dönemden kalma bir kahramana, kimi zaman da bir efsane veya menkıbe kahramanına dönüşür. Bu dönüşüm, destan metninin içeriğindeki diğer türlere ait pek çok motif sayesinde gerçekleşir. Bu çalışmada İslamiyet’ten sonra Anadolu coğrafyasında teşekkül eden destanların son halkasını oluşturan Saltuknâme destanının, Türk halk anlatılarındaki türlerin birbirine kaynaklık etmesi ve birbirinden etkilenmesini örneklendirmek amacıyla yeniden incelenmesi amaçlanmıştır.Keywords : Saltuknâme, masal, efsane, mitoloji, destan., fairy tale, legends, mythology, epic.