- Konya Mühendislik Bilimleri Dergisi
- Vol: 24 Issue: 2
- İNCESU İGNİMBİRİTİNDEKİ (İNCESU‐KAYSERİ) FİAMME TİPLERİNİN KÖKENİ: PETROGRAFİK VE JEOKİMYASAL ÖZELLİ...
İNCESU İGNİMBİRİTİNDEKİ (İNCESU‐KAYSERİ) FİAMME TİPLERİNİN KÖKENİ: PETROGRAFİK VE JEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ
Authors : Tamer Korolay, Oğuz Zoroğlu, Yusuf Kağan Kadioğlu
Pages : 45-68
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2009-06-01
Article Type : Other
Abstract :Fiamme yapıları piroklastik kayaçlar içerisindeki yassılaşmış, koyu renkli ve camsı kapanımlar olarak tanımlanır. Fiammeler pek çok kaynaklaşmış ve kaynaklaşmamış ignimbiritlerin karakteristik özelliği olarak şekillenebilir ve püskürme öncesi magma bileşiminin belirlenmesine yönelik önemli ipuçları taşırlar. Fiamme teriminin kullanımı, oluşumlarının yorumlanması ve jenetik anlamları bakımından oldukça karmaşıktır. Bu çalışmada İç Anadolu Volkanik Bölgesinde (İAVB), kaynaklaşmış İncesu ignimbiriti içerisindeki ince‐uzun, alev şekilli ve koyu renkli kapanımlar olarak tanımlanan fiamme yapılarının petrografik ve jeokimyasal özelliklerine değinilmektedir. Arazi gözlemleri, mineralojik, petrografik özellikler ve bazı ana oksit (CaO, Fe2O3*, TiO2, P2O5, MnO, K2O) ve iz element (Sr, Rb, Y, Zr, Hf, Th, La, Ce) değişimlerine dayanılarak İncesu ignimbiritinde iki tip fiamme tanımlanmıştır. A‐tipi fiamme olarak tanımlanan fiammeler, herhangi bir mineral bileşene sahip değildir. B‐tipi fiamme olarak tanımlanan ikinci tip fiammeler ise, plajiyoklaz (oligoklaz, andezin) + piroksen (ojit) + opak mineral bileşiminden oluşmaktadır. Fiammeler kalkalkalen karakterde, andezit/bazaltik andezit’ten (B‐tipi) dasit‐riyolit’e (A‐tipi) kadar değişen bileşimdedirler. B‐tipi fiammeler A‐tipi fiammelere göre yüksek CaO, Fe2O3*, TiO2, P2O5, MnO ve Sr, düşük K2O, Rb, Y, Zr, Hf, Th, La, Ce içeriğine sahiptir. A ve B tipi fiammeler Kondrit, Okyanus Ortası Sırtı Bazaltları (MORB) zenginleşmiş Okyanus Ortası Sırtı Bazaltları (E‐MORB) oranlanmış çoklu element değişim diyagramlarında büyük iyon yarıçaplı elementler (BİYE) bakımından zenginleşme, yüksek alan enerjili elementler (YAEE) bakımından tüketilme göstermektedir. Ayrıca Sr, Ba, Nb, P ve Ti elementlerinde belirgin anomaliler görülmektedir. Üst Kıta Kabuğuna (ÜKK) oranlanmış çoklu element değişim diyagramında A ve B tipi fiammeler pozitif Ta anomalisine sahip olup, diğer iz element içerikleri ÜKK değerlerine çok yakındır. Fiamme örneklerinin nadir toprak element (NTE) içerikleri kondrite oranla zenginleşme gösteriyorken, hafif nadir toprak elemetleri (HNTE) ağır nadir toprak elementlerine (ANTE) göre daha fazla zenginleşmiştir. Bununla birlikte tüm örneklerde plajiyoklaz fraksiyonlaşmasına işaret eden belirgin negatif Eu anomalisi görülmektedir. Rb/Nb, Ba/Nb, Nb/Ta gibi bazı iz element oranları A ve B tipi fiammelerin oluşumu sırasında makul oranda kabuk kirlenmesinin etkili olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak; izotop verilerinin olmamasına rağmen, petrografik ve jeokimyasal sonuçlar fiammelerin oluşumunda plajiyoklaz, klinopiroksen ve Fe‐Ti oksit fraksiyonlaşmasının etkili olduğu, yitim bileşenlerince ve/veya kabuk ürünleriyle zenginleşmiş aynı bir ana magmadan türemiş olduklarını düşündürmektedir.Keywords : Fiamme, İgnimbirit, İç Anadolu Volkanik Bölgesi (İAVB), Yitim Bileşenleri, Kabuk Kirlenmesi