- Kocaeli İlahiyat Dergisi
- Cilt: 7 Sayı: 2
- Hattat İmzalı Mezartaşları: Yahya Efendi Dergâhı Kabristanı Örneğinde
Hattat İmzalı Mezartaşları: Yahya Efendi Dergâhı Kabristanı Örneğinde
Authors : Tuba Ruhengiz AZAKLI
Pages : 194-225
Doi:10.5281/zenodo.10431392
View : 71 | Download : 97
Publication Date : 2023-12-26
Article Type : Research
Abstract :Hüsn-i hat sanatının gelişiminin izlenebildiği mühim alanlardan biri mezartaşı kitabeleridir. Osmanlı Devleti’nin 18 ve 19. yüzyıllarında hat sanatının kaydettiği tekamülün bir yansıması olarak mezartaşı kitabeleri de yüksek sanat değeri göstermeye başlamıştır. Özellikle dönemin varlıklı, soylu ailelerine, devlet erkanına ve saray ahalisine ait mezartaşlarının hüsn-i hat örneği kitabeleri, ince işçilikle birleşerek sanat eseri haline gelmiştir. Bu örnekler ekseriyetle tarih ve imza barındırarak sanat tarihi için mühim kayıtlar halini almıştır. Sanat, edebiyat ve tarih başta olmak üzere birçok açıdan önem arz eden mezar taşları, çoğunlukla kamuya ve dolayısıyla tahribata açık durumdadır. Bu durum tarihi mezar taşlarının çok yönlü olarak değerlendirilerek tespit edilmesini, değerinin ortaya konmasını zaruri ve anlamlı kılmaktadır. Dolayısıyla mezar taşları ile alakalı yapılan ciddi araştırmalar son derece kıymetlidir. Bu makale, İstanbul-Beşiktaş’ta bulunan Yahya Efendi Külliyesi’ne ait kabristandaki hattat imzalı mezartaşlarını konu almaktadır. Çalışma, kabristanın güncel durumu da değerlendirilmek suretiyle, 2009-2013 restorasyonu öncesi toplanan verilerin analizini içermektedir. Burada bulunan mezartaşları, defnedilen şahısların önemi dolayısıyla sanat değeri gösterir. Külliye içerisinde mühim yer teşkil eden kabristanda, iki bin adedin üzerindeki mezartaşı bulunmaktadır. Bu taşlardan bir kısmı süslemeleri ve taş işçiliklerinin yanı sıra hüsn-i hat sanatının nadide örnekleri olan kitabeleriyle de dikkat çekmektedir. Bu kitabeler içinde yetmiş dokuz adet hattat imzalı örneğe rastlanmış olup bu eserler makale kapsamında incelenmiştir. Kabristanda imzası bulunan hattatlar arasında son dönemin öne çıkan sanatkarlarını görmek mümkündür. Yahya Efendi Kabristanı’nda Aziz Efendi, Sâmi Efendi, Şefik Efendi, Şevki Efendi, Hulusi Efendi, İzzet Efendi, Nuri Korman, Bakkal Arif Efendi ve Halim Özyazıcı başta olmak üzere otuz farklı hattatın imzalı kitabesi yer almaktadır.Keywords : İslam Tarihi ve Sanatları, Yahya Efendi Kabristanı, Mezartaşı, Kitabe, Hüsn-i hat, İmza