- Kocaeli İlahiyat Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- Muhammed Bâkır el-Meclisî’nin Mir’âtü’l-ʻUkûl Adlı Eserindeki Hadis Şerhçiliği
Muhammed Bâkır el-Meclisî’nin Mir’âtü’l-ʻUkûl Adlı Eserindeki Hadis Şerhçiliği
Authors : Said KOBAK
Pages : 357-392
View : 14 | Download : 1
Publication Date : 2022-06-25
Article Type : Research
Abstract :Hadisleri anlamak için yapılan çalışmalar olarak ifade edilebilecek şerh faaliyetleri, Ehl-i sünnet ve Şîa ilim çevrelerinde farklı zamanlarda ortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır. Şîa’da ahbârla ilgili şerh çalışmaları genellikle belirli eserler üzerine yapılmıştır. Bunlar arasında en fazla şerhi yapılan eserler Sahîfetü’s-Seccâdiye ve Kütüb-i erbaa’dır. Kütüb-i erbaa; el-Kâfî, Men lâ yahduruhu’l-fakîh, Tehzîbü’l-ahkâm ve el-İstibsâr adlı eserlerden müteşekkildir. Bunlardan el-Kâfî üzerine yapılan şerhler önemli yer tutar. Şîa şerh çalışmaları genellikle hadis tarihinin tekmil ve tanzim dönemi olarak isimlendirilen asırda gerçekleşmiştir. Muhammed Bâkır el-Meclisî (ö. 1110/1698-99 [?]) de bu çağda yaşamıştır. O, Mir’âtü’l-ʻukûl fî şerhi ahbâri âli’r-resûl ve Melâzu’l-ahbâr fî fehmi tehzîbi’l-ahbâr adlarında iki şerh kaleme almıştır. Meclisî’nin Mir’âtü’l-ʻukûl şerhi, daha önce yazılan el-Kâfî şerhlerinden Usûl, Fürûʻ ve Ravza bölümlerini içermesi yönüyle ayrılmaktadır. Fakat eserin bazı bölümlerinin ona ait olup olmadığı hususu ihtilaflıdır. Bu çalışmada Meclisî’nin Mir’âtü’l-ʻUkûl adlı eserindeki şerh metodu tespit edilmeye çalışılacaktır. Şerhin cilt sayısının fazla olmasından dolayı çalışma on iki ciltten oluşan Usûl bölümüyle sınırlandırılacaktır. Onun şerhinde ahbârı anlama noktasında ortaya koymaya çalıştığı üslup ve metodu; hadis usulü ve tarihi, hadislerin isnad ve metinleri şeklindeki başlıklardan hareketle belirtilmeye çalışılacaktır. Ülkemizde hadis şerhleri alanında yürütülen faaliyetler arasında Şîa’nın hadis şerhçiliği üzerine yapılan çalışmalar neredeyse yok denecek kadar azdır. İşte Şîa hadis şerhçiliğine dair ilk olan bu çalışma, taraflar arasındaki etkileşimi de tespit etmeye vesile olacaktır.Keywords : Hadis, Şia, Muhammed Bâkır el-Meclisî, Mir'âtü'l-Ukûl, Şerh