- Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 9 Issue: 2
- أبيات شعرية مفقودة للشيخ "أحمد بن الحرمة" من خلال مسوداته...
أبيات شعرية مفقودة للشيخ "أحمد بن الحرمة" من خلال مسوداته
Authors : Oumelkheir Chetatha, Ahmed Bin Al-saghir
Pages : 441-460
Doi:10.46353/k7auifd.1182194
View : 10 | Download : 10
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Other
Abstract :Bu makalede, Şeyh Sîdî Ahmed b. el-Hurma’nın kayıp beyitlerden oluşan şiirlerine yer verilmektedir. el-Hurma, Cezayir’in güneyinin (Sahra Bölgesi) en önemli halk şairlerinden birisi olarak kabul edilir. Bu bölge şiirin pek çok türünde şiir nazmeden şairleriyle tanınır. el-Hurma’nın kayıp şiirleri ve el yazması olan müsveddeleri yakın bir zamanda bulundu. Böylesine kıymetli bir buluş araştırmacıları Halk şairlerinin kullandığı duygusal dili ne kadar çok benimsedikleri sorusunu akıllara getirir. Söz konusu dil zamanın ve mevcut durumun bir sonucu olarak şairin şiirlerinin gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesi adına ilgili el yazmalarına dönüp bakmayı elzem kılmaktadır. Bu araştırmanın hedefi sadece bu soruyu cevaplamaya çalışmakla sınırlı olmayıp aynı zamanda el-Hurma’nın şiirindeki yeniliği de açığa çıkarır. Eleştirmenler bu tür keşiflerin şiir eleştirisi ve analizinde ne türlü sonuçlar doğurabileceğini tartışmak için konuyu ele alır. Halk edebiyatı el yazmalarının, şairlerin, yazarların ve halkın hatıraları önemi inkâr edilemeyecek bir durumdur. Özellikle bizzat şairlerin kendilerinin kaleme aldığı el yazmaları oldukça mühimdir. Nitekim söz konusu bu el yazmaları düşünemediğimiz kadar önemli konuları içerebilir. Ayrıca bilimsel araştırmalar, bu el yazmalarının sahiplerine ilişkin bilmediğimiz yönleri ortaya çıkarabilir. Böylesine bir yazar, büyük bir ilgi görmüş bir kişi olarak kabul edilse bile bu büyük ilgi bazı hususların açığa çıkmasına engel de olabilir. Bu çalışmada, büyük şair el-Hurma’nın kişisel mirası üzerinden taşınan makaleleri tanımlama ve analiz yoluyla sunulmaktadır ve kendisine ait olduğu kanıtlanmaya çalışılmaktadır. İlgili bu el yazması belgelere döküldükten sonra, Cezayir Halk şairlerinin temel yeteneği ve şiir becerisiyle ilişkin olarak birkaç kritik soruya yer verilecektir. Verilen bilgiler soruların sorular çerçevesinde olacaktır. el-Hurma, şiirlerini düzenlemek için müsveddelerini kullanan birisi miydi? Yoksa durumun dayattığı ve zamanın dikte ettirdiği duygusal dilin sahiplerinden birisi miydi? Şiirini inşâd etmeden evvel şair şiirlerini inceleyip gözden geçiriyor muydu? Aynı zamanda bazı şiirlerini iptal ediyor veya değiştiriyor muydu? Bu olgu kendisine has mıydı, yoksa diğer meşhur zecel şairleri için de söylenebilir miydi? Bu soruların hepsi bu yazıda cevaplanmaya çalışılacaktır. Ancak ilk etapta hedeflenen şey söz konusu şiirleri gün ışığına çıkarmak, okuyuculara ve eleştirmenlere sunmaktır. Ayrıca bu şiirleri açığa çıkararak mevcut diğer şiirlerine eklemek önemli bir durumdur. Ayrıca Zecel türü şiir, birçok Cezayir halk şairinin sığınağıydı. Kuşkusuz ki halk şiiri eleştirmenlerin vizyonunu genişletecek ve gelecekte Halk şiirinin "Havliyyât”ı olarak adlandırabileceğimiz hususa dair daha fazla örnek bulunacaktır. Ancak dikkat edilmesi gereken husus, halk şiirinin kaynakları üzerinden eleştirilmesinin başlı başına bir emsal teşkil etmesidir. Bu bağlamda, o anın ürettiği duygusal dil, doğaçlama ve irticali bir dil üzerine kurulu olup yumuşak ve kolay bir dile haizdir. Böylesine bir dile sahip olduğu içinde "denizden toplanmış gibi” görünebilir. Diğer bir düşünce ise aklın idrakı, ciddiyet ve zorluk gibi unsurlara dayanan bir değerlendirme söz konusudur. Bu değerlendirme için ise "sanki kayaya kazınıyormuş gibi” bir ifade kullanılabilir. Ayrıca söz konusu bu iki görüş içerisinde tartışma mevcuttur. Bu makalede zikredilen iki görüş hususunda Cezayirli şairler nezdinde yaygın olan en olası ve en yaygın üsluplar kanıtlanmaya çalışılmaktadır. Cezayir halk şairlerinin pek çoğunun eserleri hâlâ raflarda saklı bir şekilde bulunmakta olup kütüphanelerde araştırılmaya muhtaçtır. Eğer araştırmacılar bu eserleri bulmak adına çalışma yapmazlarsa bu eserler ne yazık ki kaybolacaktır. İlgili yazma eserleri ailevi nedenlerle saklı durumdadır. Bu ailelerin çoğu, insani ve küresel mirasın değerinin pek de farkında olmayabilirler. Dolayısıyla bu mirasın ortaya çıkarılması için birey ve kurumlar arasında işbirliğinin bulunması gerekmektedir. Ve bu makale sonuç olarak bu medeniyet projesinin önemli bir parçasıdır.Keywords : Arap Dili ve Edebiyatı, El Yazması, Halk Şiiri, İbn el-Hurma, Lugat.