- Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 8 Issue: 2
- مفهوم الإنفاق في القرآن الكريم (دراسة دلالية)
مفهوم الإنفاق في القرآن الكريم (دراسة دلالية)
Authors : Semar Naasou
Pages : 431-452
Doi:10.46353/k7auifd.974568
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2021-12-30
Article Type : Research
Abstract :Kur'an-ı Kerim'de İnfak Kavramı (Semantik Çalışma) başlıklı araştırmamız, "İnfak” kavramını Kur’an-ı Kerim’deki kullanımlarından hareketle semantik açıdan aydınlatmayı hedeflemektedir. Çalışmamız kavramın geçtiği bağlamlardan hareketle gösteren ile gösterilen arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkiden kaynaklanan sosyal, psikolojik ve entelektüel yansımaları ele alacaktır.Merkeze aldığımız semantik yöntem, gerek toplumsal ve entellektüel hayata gerekse de kişisel ve toplumsal psikolojik durumlara paralel olarak gelişen kavramların ortaya konmasında son derece önem arz etmektedir. Ancak şimdiye kadar dilbilimcilerin ve sözlük yazarlarının bu yönteme sadece sınırlı ve yüzeysel bir şekilde başvurduklarını görmekteyiz.Buna ek olarak çalışma, kapsam, eş anlamlılık ve zıt anlamlılık bakımından infak kavramının semantik alanına giren kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini ele almaktadır. Zira anlam ilişkileri araştırma konusu olan kelimelerin ayırt edici anlamsal özelliklerini dikkatlice betimlemede son derece önemlidir. Kur’an’da çeşitli bağlamlarda kullanımlarını göz önünde bulundurarak kavramların mahiyetlerini ve aralarındaki anlamsal ilişkileri ortaya koymak, kimi luğavi sözlüklerde ve tefsirlerde rastladığımız bazı yanlış anlamaları tashih etmeye de yardımcı olacaktır.Çalışmamız infak kavramının Kur’an-ı Kerim’de geçtiği bağlamları dikkate alan, sınırları ve özellikleri belli bir bakış açısıyla hareket etmiş, lugavi ve ıstılahi bağlamları ve anlamsal ilişkilere girdiği diğer kelimeleri göz önünde bulundurarak infak kavramının mahiyetini ortaya koyabilmiştir. Kur’an-ı Kerim’deki infak kavramı hakkındaki çalışmanın önemi, cahiliye toplumunun infak konusunda yozlaşmış bir toplum olduğunu açığa çıkarmasında yatmaktadır. Çünkü ahlaki bir tutum olarak infak, ancak İslam’ın zuhuruyla ve öğretilerine göre amel etmekle gerçek amacına ulaşmıştır. Cahiliye döneminde hakkında şiirler hikâyeler aktarılan "cahiliye cömertliği (el-kerem el-câhilî)”, aslında sadece şeref ve itibar kazanma aracı idi.Araştırma, sözlük yazarlarının genelde kabul ettiği şekilde cimriliğin zıddının, cömertlik olduğu görüşünün aksine, Kur’an’daki semantik yönü dikkate alarak infak olduğunu göstermiştir. Bunun, infaktan umulan gayelere işaret eden güçlü bir göstergeler vardır. Kur’an-ı Kerim’deki infak terimi asıl olarak çıkarmak infak edenle edilen arasında bir bağ kurmaktır. Dolayısıyla burada dikkat fiilin kendisine çekilmiştir; fiili gerçekleştirene değil. Böylelikle cahiliye dönemindeki cömertlik ile İslam’ın cömertlik anlayışı arasındaki özde fark ortaya çıkmaktadır. Bazı dilcilerin, infak hakikatine ve sözlük anlamına vukufiyette yeterince başarılı olmadıklarını düşünmekteyiz. Çünkü bu dilciler nazarında infak kökünün yok olmak eksilmek ve tükenmek anlamına gelen "nfk” kökünden gelmektedir. Bu durumda "nfk” kökünün bir halden çıkıp başka bir hale girmek şeklinde asıl sözlük anlamı kaybolmaktadır. Çünkü ancak bu asıl sözlük anlamıyla belli bir malı elinden çıkaran müminin rolü ve infakın dini ve dünyevî yönü açığa çıkmaktadır.İnfak kavramının Kuran'daki kullanımının önemli delaletlerinden birisi ''insanın ancak Allah'ın verdiği bir şeyden harcama yaptığını'' anlamını göstemesidir. Sahip olduğumuz servetin asıl sahibi Allah'tır. Bu anlayış, cahiliye dönemindeki cömertlik kavramına aykırıdır. Zira cahiliye döneminde kişi, kendisiyle övünerek ve kendi malından verdiğini zannederek harcama yapıp, bağışta bulunduğu insanlara karşı büyüklük taslama ve üzerlerinde hâkimiyet kurma hakkına sahip olduğuna inanmakta idi.Sonuç olarak sözlük anlamı çıkarmak ve başka bir tarafa geçmek olan infak kavramı, anlamsal ilişkilere girdiği başka kavramların/terimlerin belirlenmesin de yardımcı olmaktadır ki bu kavramlar, "israf, iktâr, kavâm, şuhh, buhl, tebzîr, sadaka, zekât ve i‘tâ kavramlarıdır. Kur'an’daki bağlam infak ile sadaka, infak ile zekât ve infak ile i‘tâ terimlerinin semantik açıdan birbirlerine yakın olduğunu da kanıtlamıştır.Keywords : : Arap Dili ve Belagati, Semantik, İnfak, Kur, Bağlam