- Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 12 Issue: 1
- -أفعال الكلام في شعر عمر بن أبي ربيعة -دراسة تداولية Ömer B. Ebî Rabia'nın Şiirinde Konuşma Fiilleri...
-أفعال الكلام في شعر عمر بن أبي ربيعة -دراسة تداولية Ömer B. Ebî Rabia'nın Şiirinde Konuşma Fiilleri -Pragmatik Çalışma-
Authors : Mustafa Mawas
Pages : 383-393
View : 11 | Download : 2
Publication Date : 2022-01-31
Article Type : Other
Abstract :لم يعد النظر إلى اللغة مقتصرًا على أنها أداة للتفكير والوصف الاجتماعي، بل تخطّى ذلك إلى مجال فلسفي أوسع هو صناعة العالَم والتأثير به، وذلك من خلال المُقاربة التّداولية للخطاب. ولمعرفة أسرار أي عمل فنيِّ لا بدَّ "من الوقوفِ عند أسرارِ الانزياحِ القائمِ على خروجِ اللغةِ من منطقها النحوي العادي إلى منطقها الجمالي القائمِ على إكسابِ الدلالةِ والتركيبِ المُفَنِّ والمعجم الشعري اللطيف". (Hafel Alyounes ،2020، ص710). والتداولية هي فرع لساني تالٍ للنظرية التوليدية التحويلية التي نادى بها نعوم تشومسكي التي أعلت من شأن النحو على حساب الدّلالة، ودرست اللغة الرسمية وهمّشت اللغة اليومية، فجاءت التداولية لتُؤكد أهمية دراسة لغة الحياة اليومية التي يتمّ التواصل بها بشكل أكبر وأوسع من اللغة الرّسمية، فانتقدت بذلك نظريته التوليدية التحويلية التي لم تُركّز على الجانب التداولي المرتبط بالدلالة والسياق. ولعلّ أبسط تعاريف التداولية أنها الفرع اللساني الذي يدرس اللغة في الاستعمال؛ الذي يُركّز جُلّ اهتمامه على اللغة الحياتية. (أحمد قدور، مبادئ اللسانيات،257) ويسعى هذا البحث لتطبيق نظرية أفعال الكلام في شعر عمر بن أبي ربيعة وَفق النظرة العربية مُنطلقًا مما قدّمه الغربيون في الدرس التداولي، وذلك أننا لمحنا أنّ في شعره أفعالًا تُدرج تحت بند "أفعال الكلام"، كالوعديات والحكميات وغيرهما. أما النظرة العربية لنظرية أفعال الكلام فتُدرج ضمن مبحث الخبر والإنشاء الذي يُراعي مقتضى الحال وهو مظهر من مظاهر البلاغة. Dil yalnızca düşünce ve sosyal bir tasvir olarak değil aynı zamanda konuşmaya yönelik pragmatik bir yaklaşımla yapılan Dünya’yı üreten ve etkileyen daha geniş felsefi bir alana geçiş yaptı. Herhangi bir sanat eserinin sırlarını bilmek için, "Dilin normal gramer yapısından çıkıp yer değiştirmesinden, anlam kazanmaya yönelik estetiksel mantığa, sanatsal yapısına ve güzel şiirsel sözlüğe dayanan sırlarını anlamak” gerekir. (Hafel Alyounes, 2020, s.710.) Pragmatik, anlambilim pahasına dil bilgisinin önemini artıran Noam Chomsky tarafından savunulan dönüşümsel üretken kuramın bir dilbilim dalıdır. Resmi dil okundu ve gündelik dil ikinci plana atıldı, pragmatik, resmi dilden daha geniş daha kapsamlı bir şekilde iletilen günlük yaşam dilini çalışmanın önemini vurgulamak için geldi. Bu nedenle anlambilim ve akışın bağlantılı olduğu pragmatik yönüne odaklanmayan dönüşümsel üretken kuramı eleştirdi. Belki de pragmatiğin en basit tanımı, kullanılan dili inceleyen ve dikkatinin çoğunu yaşam diline odaklayan dilbilim dalı olabilir. (Ahmet Kadur, Dilbilimin İlkeleri, 257). Bu araştırma batılıların pragmatik derste sunduklarına dayanarak, Arap görüşüne göre Ömer b. Ebî Rabia'nın şiirinde konuşma fiilleri teorisini uygulamayı amaçlamaktadır. Zira onun şiirlerinde "konuşma fiilleri” başlığı altında yer alan vaatler, hikmetler ve diğerleri gibi fiiller olduğunu gördük. Arapların konuşma fiilleri bakışına gelince, durumun gereğini dikkate alan haber ve inşa etme konuşunu kapsayarak ilerler ve bu da belagat olgusundan bir olgudur.Keywords : Pragmatik, Konuşma Fiilleri, Üslup, Ömer B. Ebî Rabia