- Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 9 Issue: 3 Special Issue
- İSLAM MEDENİYET DAİRESİ İÇERİSİNDE SİKKELER, KULLANIMLARI VE GELİŞİM SEYİRLERİ
İSLAM MEDENİYET DAİRESİ İÇERİSİNDE SİKKELER, KULLANIMLARI VE GELİŞİM SEYİRLERİ
Authors : Mustafa Kalkan
Pages : 83-112
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2019-12-30
Article Type : Research
Abstract :İslam dünyası, eski dünyanın kültürel tesir alanlarına yakın, iklim şartlarına ve maişet biçimine dayalı olan özellikleriyle de arada çöllerin aşılması imkansız surlar ördüğü uzak bir coğrafyadır. Zengin eski dünya, İslam coğrafyasında asırlar süren askeri üstünlüğünü ekonomik sömürge alanları oluşturarak devam ettirmiştir. İslam dininin ortaya çıkışıyla birlikte kendilerine ait mali sistemlerini yapılandırmaya başlayan Araplar, asırlardır sermaye paylaşımını ellerinde tutan yönetici azınlıkların ellerinden sermayeyi alarak tabana yaymaya başlamışlardır. İslam Devleti kurmanın şartlarının askeri gücün yanı sıra sağlam bir mali düzene dayandığını erken dönemlerden itibaren öğrendikleri için hemen buna yönelik çalışmalara yönelmişlerdir. Hazinenin (beytü’l mal) yapılandırılması ile vergi sistemi oturtulmuş, ticaretten gelir elde edilmiş, araziler devlet adına ekilmiş, yeraltı ve yerüstü kaynakları maliyeye dahil edilmiştir. Düzenin kısa sürede oturtulmasıyla asırlardır kullanılan Roma ve Pers paraları terkedilmiş, İslam Devleti bağımsız olmanın gereğini yerine getirerek, yeni sikkeleri darpettirmiştir. Kısa sürede benimsenen ayar ve ağırlık politikaları ile Arapların dinar, dirhem ve felsleri bütün Ortadoğu’da aranan ve ticari değişimde kullanılan sikkeler haline gelmiştir. Devlet garantisi altında olan ticaretin sahip olduğu güven ortamı tesis edilince de dünya sermayesi, kültür ve huzur mekanlarına dönüşen Arap Yarımadası’ndaki şehirlere doğru akmaya başlamıştır. Huzur ve güven ticareti, az vergi tüccarı, zenginleşen halk kültürü ve eğitimi aramaya başlayınca İslam medeniyeti, Arabistan çöllerinde yeşermeye yüz tutacaktır. Araştırmamızda büyüyen ekonomiyi canlandıran sikkelere ve bunların İslam coğrafyasındaki gelişim seyrine değinerek, farklı bölgelerde bulunan yeni tür ve tipler hakkında çeşitli tespitlerde bulunulmuştur.Keywords : İslam medeniyeti, Nümizmatik, Emeviler, Abbasiler, Tolunoğulları