- Kesit Akademi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 26
- TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE İSİMDEN İSİM YAPAN EKLERİN MORFO-SEMANTİK İŞLEVLERİ
TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE İSİMDEN İSİM YAPAN EKLERİN MORFO-SEMANTİK İŞLEVLERİ
Authors : Ahmet Akçataş, Çiçek Varol
Pages : 410-427
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2021-03-25
Article Type : Research
Abstract :Türkiye Türkçesinde sözcük türetme, dil yapısı itibariyle sonekler ile yapılmaktadır. Soneklerin bazıları yapım ekleri grubuna dâhil edilmektedir. Yapım ekleri, isim veya fiil kök ve gövdelerinden yeni isim veya fiil gövdeleri oluşturan eklerdir. Bu çalışmada isimden isim yapan ekler üzerine durulmuştur. İsimden isim yapan ekler, isim kök veya gövdelerinden yeni bir isim yapmak için kullanılan eklerdir. Bu türetme ile oluşturulan kelimelerde, yeni bir anlam da ortaya çıkmaktadır. Gramer çalışmalarında eklerin sadece işlevleri üzerine durulmakta, kelimeye verdiği anlam göz ardı edilmektedir. İşlev ve anlam arasında bir ilişki vardır ancak eklerin verdiği anlam farklı farklıdır. Dolayısıyla bu çalışmada eklerin işlevinden ziyade morfo-semantik türetim yoluyla kelimelere verdiği farklı farklı anlam ortaya konulmaya çalışılmıştır. Morfo-semantik için kaynaklarda bir tanım mevcut değildir. Eğer bir tanım yapılacak olursa anlambilimin bir alt kolu olarak eklerin, eklendikleri kelimelere kazandırdığı anlamları incelemektedir. Bu çalışmada bazı eklerin, eklendikleri kök veya gövde ile bağlantılı; bazı eklerin, kök veya gövdenin anlamından farklı bir anlam oluşturduğu, bazı eklerin ise, tek başına anlamı olma-yan kelimelerden anlamlı yeni bir kelime türettiği tespit edilmiştir. Morfo-semantik türetimin yeni kavram ve sözcük dağarcığına nasıl katkıda bulunduğu gösterilmiştir. Bu çalışmada, incelediğimiz eserlerde tespit edilen isimden isim ya-pan eklerin, morfolojik ve semantik işlevleri ele alındı. İsimden isim yapan ekler belirlendi ve morfo-semantik türetim hakkında bilgi verildikten sonra eserler üze-rinden inceleme yapıldı.Keywords : İsim, Morfo-Semantik, Yapım Eki, Anlam