- Kesit Akademi Dergisi
- Issue: 2
- GİRİT’TE İSYAN VE BÜYÜK GÜÇLER 1866-1869: NAMIK KEMÂL’DEN TESPİT VE TENKİTLER
GİRİT’TE İSYAN VE BÜYÜK GÜÇLER 1866-1869: NAMIK KEMÂL’DEN TESPİT VE TENKİTLER
Authors : Musa Gümüş
Pages : 43-58
View : 13 | Download : 4
Publication Date : 2015-12-01
Article Type : Other
Abstract :Akdeniz’in beşinci büyük adası olan Girit, stratejik ve jeopolitik konumu dolayısıyla önemi anlaşılmış bir adadır. Bu yüzden tarih boyunca hareketli bir coğrafya olmuştur. Her dönemde, dönemin büyük güçleri Akdeniz’deki ekonomi-politik çıkarları dolayısıyla Girit ile ilgilenmişlerdir. Girit’in önemi Akdeniz’le yakından ilgili olduğu için Akdeniz’in uluslararası çıkar çatışmalarında ve sömürge stratejilerinde kilit rol oynadığı dönemde Girit de gündemde olmuştur. Bu durum için 19. asır önemli bir laboratuvar olmuştur. Osmanlı Devleti’nin iktidar ve otoritesinin zayıflaması Girit’te de kendini gösterdiğinden büyük güçlerin Girit ile daha da çok ilgilenmelerine fırsat teşkil etmişti. İngiltere, Rusya ve Fransa gibi devletlerin Akdeniz odaklı strateji anlayışları ve politikaları bölgeyi önemli bir mücadele sahası haline getirdi. Bu asrın ikinci yarısından itibaren ABD’nin de bölge ile ilgili hesaplar yapmaya başlaması, bu strateji ve politikaları daha da önemli bir safhaya taşıdı. Bunun da Girit’e yansımaması mümkün değildi. Girit’te ortaya çıkacak her sorun, bu devletlerin aradığı fırsata da zemin hazırlayacaktı. 1866 yılında başlayan Girit isyanı bunun için önemli bir örnekti. İngiltere, Rusya, Fransa ve ABD buradaki isyan ve Osmanlı politikalarıyla ilgilenir olmuşlardır. Her devlet kendisi için en uygun hatt-ı hareketi belirlemeye çalışırken Girit’in Osmanlı Devleti’nde kalmasının ya da Yunanistan’a bağlanmasının sonuçlarını hesaplamaya koyuldular. Osmanlı Devleti’nin Girit politikasını yönlendirmek için meseleye müdahale etmekte istekli davrandılar. Bu, Osmanlı Devleti’ni zaman zaman diplomatik çaresizliklere sürüklerken rakip güçlere karşı konumlarını sağlamlaştırmak için diplomatik hamleler sağladı. Biz de bu hamleler nedir? Nelere sebep olmuştur? Bunlar Osmanlı Devleti’ne nasıl yansımıştır? Gibi sorulara Namık Kemâl’in bakış açısıyla onun siyasî düşünce dünyasından cevap aramaya çalışarak, dönemin uluslararası ilişkilerine ışık tutmaya gayret edeceğiz.Keywords : Namık Kemâl, 1866-1869 Girit İsyanı, Osmanlı Devleti, Büyük Güçler İngiltere, Fransa, Rusya ve ABD.