METİN YAPILARININ İNCELEME VE ELEŞTİRMEDEKİ ÖNEMİ
Authors : Yavuz Selim Bayburtlu
Pages : 183-193
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2019-02-01
Article Type : Other
Abstract :Metinler inceleme ve eleştirmeye tabi tutulurken, metni kendine özgü tabiatı gereği kendi içinde değerlendirilmesi gerekir. Bu değerlendirme bizi doğrudan doğruya metinlerin adeta oluşum şeması olan yapıya götürmektedir. Metinler kendilerine has yapılarıyla örülmüş birer bulmaca gibidirler. Bu bulmaca çözülürken öncelikle metnin kendine has yapısı iyi analiz edilmesi, yazarın içeriği işleyişi dikkatlice gözlemlenmelidir. Eleştirmen/incelemeci bu bulmacayı çözebildiği oranda başarılı olacaktır. Her metin yapı ve içerik özellikleri bakımından birbirinden farklı özelliklere sahip olabilir.Kendine has yapısal ve muhteva/manasal kurallara sahip olan metinler sahip oldukları yapılarda yazar ve şairler tarafından örülmüş derin söylemler barındırır..Bu derin söylemlerin inceleme ve eleştirmede doğru ve yerinde tespit edilebilmesi için, kullanılan dilin,üslubun,metin yapılarının kendi içerisinde oluşturduğu armoni ve uyumun,iç içe girişik ilişkiler dizgesinin iyi analiz edilmesi gerekmektedir.Her metin yazılış amacına göre yazar/şair tarafından oluşturulan kendine has bir yapıyla oluşturulmaktadır.İşte eleştirmenin/incelemecinin görevi bu kendine has yapıyı doğru tespit edebilmektir.Bu tespit yapılırken şüphesiz ki metnin yazılış amacının metne kazandırdığı biçimsel ve anlamsal özellikler de dikkate alınmalıdır.Eleştirmenler,okurlar bir metni ele alırken bütün bu hususları en ince ayrıntılarıyla dikkate almalı ve bu bağlamda metne yaklaşmalıdırlar. Bir edebi eserde metin yapıları, edebi eserin temelini oluşturur. Yazar okuyucuya ulaştırmak istediği iletiyi, duyguyu, fikri bu yapılardan faydalanarak verir.Bir edebi metin eleştirilirken metin yapılarının önemi dikkate alınmalıdır.Çünkü yazar/şair eserinde ele aldığı iletiyi,duyguyu,fikri bu yapı içerisine serpiştirir.Edebi eser eleştirilirken bu yapı içersinden eleştirmen tarafından adeta süzülerek yeni ürün oluşturulur.İşte bu ürüne de eleştiri metni adını verebiliriz.İşte bu çalışmada metin yapılarının inceleme ve eleştirmede öneminden bahsedilmiştir.Öncelikle edebiyat eserinin özellikleri üzerinde durulmuş ve metin yapıları hakkında bilgiler verilmiştir.Edebiyat eserinin sahip olması gereken unsurlardan hareketle metin yapıları açıklanmaya çalışılmıştır.Bir metni incelemek,analiz etmek,eleştirmek gibi kavramlar açıklanmaya çalışılmıştır.Bir edebi eseri inceleyip eleştirirken dikkat edilmesi gereken temel unsurlar ve bakış açısı izah edilmeye çalışılmıştır.Keywords : Metin yapıları, inceleme, eleştirme