- Kesit Akademi Dergisi
- Issue: 21
- DİLBİLİMSEL TEFSİRİN GELİŞİMİ VE İBN ABBÂS’IN DİLBİLİMSEL TEFSÎRE ETKİSİ
DİLBİLİMSEL TEFSİRİN GELİŞİMİ VE İBN ABBÂS’IN DİLBİLİMSEL TEFSÎRE ETKİSİ
Authors : Mehmet Ali Durur
Pages : 400-436
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2019-08-01
Article Type : Other
Abstract :Kur’ân-ı Kerim insanlara dil aracılığıyla hitap etmiştir. Bu sebeple Kur’ân’ın anlaşılmasında dilin önemi âşikârdır. Kur’ân’ı dile dayalı olarak anlama uğraşısı, dilbilimsel tefsîr terimiyle ifade edilmektedir. Dilbilimsel tefsîr vahyin nüzûl döneminden başlayıp, sahabe ve tabiun dönemiyle devam eden, daha sonra hicri üçüncü asırda bir disiplin haline gelip sistemleşen Allah’ın kitabını dile dayalı yorumlamayı gaye edinen bir yöntemdir. Hz. Peygamber bazen kendisi bir âyeti okuyarak izah etmiş, bazen sahabeye soru sorarak bu soru doğrultusunda ya da sahabenin sormuş olduğu bir soru üzerine âyetleri yorumluyarak açıklamıştır. O’nun tefsîr etme tarzı, mücmelin tebyîni, mutlak olanların takyîdi, müşkil olanların izahı, anlamı kapalı olan bazı kelimelerin açıklanması şeklinde olmuştur. Bunun yanı sıra, Hz. Peygamber kelimelerin müteradiflerini zikrederek, tariflerini yaparak, terim manasını izah ederek, âyette mutlak anlamın kastedildiğini belirterek açıklamalarda bulunmuştur. Haliyle bu şekil yorumlama da dilbilimsel yorumlama olmaktadır. Nüzûl döneminde sahabe, âyetlerin kırâati, anlamı ve uygulaması konusunda bir sorunla karşılaştığında Hz. Peygamber’e başvurarak bunu çözüyordu. O’nun vefatıyla birlikte söz konusu problemlerin çözümü bizzat sahabeye kalmıştır. Sahabe gerek zaman, gerekse mekân açısından tenzil döneminde yaşadığı için o gün kullanılan dili ve Arapların örf, adetlerini iyi bilmekteydi. İşte bu gibi avantajlar sayesinde, onlar Kur’ân’ı Kerimi tefsîr edip, dilsel izahlarda bulunarak anlaşılmayan kelimelerin anlamlarını açıklamışlardır. Sahabîler içtihatlarını büyük ölçüde dile dayalı izahlarla temellendirmişlerdir. Sahabenin önde gelen müfessirlerinden Abdullah İbn Abbâs ö.68/687 , kelimelerin anlamlarını açıklarken dilsel izahlarda bulunmuştur. Bu bağlamda kendisini imtihan etme amacıyla bir takım sorular soran Nafi’ b. Ezrâk’a Arap şiiriyle cevaplar vermiştir. Bu bilgilere binaen dilbilimsel tefsir nüzûl döneminde başlamıştır diyebiliriz. Yalnız dilsel unsurları diğer sahabîlere nazaran daha çok kullanan İbn Abbâs dilbilimsel tefsirin öncüsü kabul edilmiştir.Keywords : Tefsir, Dilbilimsel, İbn Abbâs, Gelişim, Âlimler.