- Kesit Akademi Dergisi
- Issue: 23
- TÜRKÇEDE YÜKÜMLÜLÜK KİPLİĞİNDE "İSTEK" UNSURU: PALMER MODELİ TEMELİNDE BİR ANALİZ...
TÜRKÇEDE YÜKÜMLÜLÜK KİPLİĞİNDE "İSTEK" UNSURU: PALMER MODELİ TEMELİNDE BİR ANALİZ
Authors : Ferhat Karabulut, Elanur Kazanlar Ürkmez
Pages : 73-84
Doi:10.29228/kesit.43889
View : 19 | Download : 5
Publication Date : 2020-04-01
Article Type : Other
Abstract :Bir önermenin eyleminin gerçekleşmesine yönelik konuşurun yönlendirici tutumlarını ifade eden yükümlülük kipliği Palmer 2001 tarafından izin, zorunluluk ve emir kipliği olmak üzere üç türe ayrılmıştır. Bu çalışmada söz konusu alt kiplik türlerinin taşıdığı yükümlülükten ziyade, her üç kiplik türünde de ortak olan istek kavramı üzerinde durulmuştur. Klasik gramer çalışmalarında kip sistemi bildirme haber ve tasarlama dilek-istek olarak ayrılmaktadır. Bildirme kipleri zaman ile ilişkili iken tasarlama kipleri de istek kavramını taşımalarından ötürü dilek-istek kipleri olarak değerlendirilmektedir. Tasarlama kiplerinin alt türleri ile büyük oranda benzerlik gösteren yükümlülük kipliğindeki istek kavramı üzerinde durulması gereken bir konu olarak görülmüştür. Bu çalışmada kısaca yükümlülük kipliği ve istek kavramı hakkında bilgi verildikten sonra, izin, zorunluluk ve emir kipliklerinde istek ayrı başlıklar altında konuşur-kılıcı odaklı olmak üzere iki yönlü açıklanmıştır.Keywords : Türkçe, kiplik, yükümlülük kipliği, istek, emir, izin, zorunluluk