PERTEVÎ ALİ EFENDİ'S WORK NAMED DÜSTÛRU'L-VÜZERA
Authors : Kayhan Atik
Pages : 23-28
View : 12 | Download : 5
Publication Date : 2020-09-20
Article Type : Research
Abstract :Türk devletleri ve aynı zamanda Doğu devletlerinin devamını sağlamak maksadıyla en iyi devlet idaresinin nasıl olması gerektiğini, önce hükümdar olmak üzere vezir ve diğer devlet adamlarına öğüt vermek, uyarmak ve yardımcı olmak maksadıyla, devlet adamları ve fikir adamları eserler yazmışlardır. Genel olarak hükümdarlara sunulanlara Nasihatü’s- Selâtin, Nesayihu’l- Mülk denilirken; vezirlere sunulan eserlere Düsturu’l- Vüzera, Nasihatü’l- Vüzera, Asafnâme adları verilmiştir. Siyasetnamelerde öncelikle hükümdarın gerekliliği ve hükümdar için gerekli vasıflar ele alınır. Buna göre toplumda düzeni sağlamak için sultana ihtiyaç vardır ve o Allah’ın yeryü-zündeki halifesidir. Hükümdar, adil, sözünde duran, istişareye önem veren, dindar, ehil ve dürüst kişileri seçmelidir. Daha sonra vezirlik ve diğer devlet adamları ele alınır ve onun özellikleri üzerinde durulur. Vezir akıllı ve görevinde başarılı olmak için gerekli tedbirleri almış olmalı, böylece devleti çok iyi yönetmelidir. Osmanlı Devleti’inde ise devlet idaresindeki bozulmaların başladığı 16. Yüzyılın sonlarından itibaren başlamış, 19. Yüzyıla kadar devam etmiştir. Lütfi Paşa, "Asafname”; Gelibolu’lu Mustafa Âli, "Nüshatü’s-Selatin”; Koçi Bey, ”Risale-i Koçi Bey”; Deftardar Sarı Mehmet Paşa, Nesayıhu’l-Vüzera ve’l-Ümera”; Süleyman Penah Efendi, "Penah Efendi Mecmuası” gibi eserler bunlardan bazılarıdır. Bizde bu çalışmada, Pertevi Ali Efend’nin "Düstûru’l- Vüzera” adlı eserini tanıtmaya çalışacağız.Keywords : Siyasetnameler, Pertevi Ali Efendi, Düstûru’l- Vüzera