- Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
- Vol: 8 Issue: 3
- Kuzey Afrika’da Senûsiyye Tarikatı Zâviyeleri ve İlme Hizmetleri (XIX. Yüzyıl)
Kuzey Afrika’da Senûsiyye Tarikatı Zâviyeleri ve İlme Hizmetleri (XIX. Yüzyıl)
Authors : Jomma Gh Daw Alwarshfani, Cevdet Yakupoğlu
Pages : 918-951
View : 15 | Download : 10
Publication Date : 2021-09-25
Article Type : Research
Abstract :XIX. yüzyıl ilk yarısında Kuzey Afrika’da Senûsiyye Tarikatı’nın temellerini atan Seyyid Muhammed b. Ali es-Senûsî (ö.1859), Osmanlı Devleti son döneminin önemli bir âlimi ve mutasavvıfıdır. Doğum yeri olan Cezayir’den sonra yüksek tahsil için Fas’a giden ve daha sonraki yıllarda Libya, Mısır ve Hicaz coğrafyalarına da seyahat eden Muhammed es-Senûsî, yüksek düzey ilmî bilgisi ve etkili hitabeti sayesinde insanları çevresinde toplamaya başlamıştır. Bu zat; Hicaz, Mısır, Libya, Tunus ve Cezayir memleketlerinde çok sayıda zâviye açmış, buralarda toplanan her yaştan kitleye İslâmî eğitim vermiştir. Bu sayede yıllar zarfında Muhammed b. Ali es-Senûsî’nin adına izafeten Senûsiyye Tarikatı teşekkül etmiş ve bu teşkilata bağlı Senûsiyye Zâviyeleri, özellikle Kuzey Afrika’nın işlek yolları üzerinde çoğalmıştır. Bu çalışmada XIX. yüzyıl ortalarında Kuzey Afrika halkları üzerinde dinî, ilmî, siyasi ve hatta iktisadî yönlerden büyük etki bırakmış olan Senûsiyye Tarikatı Zâviyeleri üzerinde durulmuş, sözü edilen bu zâviyelerin Afrika’da İslâmî kültürün güçlenmesi ve ilmî birikimin artması noktasında sunmuş oldukları katkılar ele alınmıştır.Keywords : İslam Dini, İlmî hayat, Zâviyeler