- Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
- Issue: 2
- Şahnâme’nin Bîjen ve Menîje Hikayesine Edimbilimsel Açıdan Söylem Yaklaşımı
Şahnâme’nin Bîjen ve Menîje Hikayesine Edimbilimsel Açıdan Söylem Yaklaşımı
Authors : Mitat ÇEKİCİ
Pages : 679-702
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2021-06-25
Article Type : Research
Abstract :Edimbilim edime eşlik eden farklı kavramları ele alıp inceleyen bilim dalıdır. Edimbilim kelimeleri sözce durumuna göre etkileşim içerisinde gerçek bir dil etkileşimi olarak kişi, zaman ve vüsat göstergeleri ile belirleyendir. Pragmatik olarak dilin birçok yönünü inceler, açıklamalar yapıp engelleri aşan bir bilişim tarzıdır. Edimbilim, dil ile onu kullanan, söylem ile bağlam arasındaki ilişkiye değinir. Yani edimbilim, sözcüklerin kullanımları ve konuşucunun sözeylemi nasıl işleyip anlam yüklediği, konuşan ve dinleyen arasında gelişen ilişkiden cümle yapısının nasıl etkilendiğini ele almaktadır. Her hikâyenin temelini onu oluşturan kahramanlar teşkil eder. Söylemler onların ayrılmaz bir parçası gibidir ve hikâyeyi oluşturan temel unsurların en önemlileri olarak kabul edilmektedir. Hikâyedeki diyaloglar karakterler üzerinden hikâyenin işlevselliğini gösterendir. Söylem, ravi ile okuyucu ya da müellif ile okuyucu arasındaki en bilinen aracı olarak görülmektedir. Eylemsel, diyaloglar söylem içerisinde emir, istek, rica ve talep şeklinde dile getirilmektedir. Şahnâme’nin önemli hikayelerinden olan Bîjen ve Menîje hikayesinde birkaç tarzda ön plana çıkan bu tarz söylemler, Edimbilim açısında öneme değer örnek bir hikayedir.Keywords : Bîjen ve Menîje, Edimbilim, Söylem, Şahnâme