- Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
- Vol: 6 Issue: 4
- «جام جهانبین» در اسطوره و عرفان با تکیه بر هستیشناسی حافظ...
«جام جهانبین» در اسطوره و عرفان با تکیه بر هستیشناسی حافظ
Authors : Abolfazl ORDİBEHESHT, Mohammad Reza GHARİ
Pages : 2199-2213
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Research
Abstract :جام جهانبین یکی از اجسام نمادین در فرهنگ عرفانی و اسطورههای دیرین ایران است که رمزی از نگاه هستی شناسانه به جهان خلقت است. این جام، قدرت و قابلیت بازنمایی وقایع و حقایق عالم هستی را از ازل تا ابد در خود نهفته دارد تا آنچه را كه موجود شده، مانند آیینهای شفاف به عرفای عالَم نشان دهد. گستره و ژرفای جام جهانبین بهگونهای است که با وجود تفسیرها و تأویلها از آن، همچنان در هالهای از ابهام و ایهام به سر میبرد. حافظ بهعنوان یکی از شعرایی که بیشترین بهره را از جام جم برده است شناخته میشود. وی شرط بهرهمندی از این جام را نگرش خدامحور به عالم هستی میداند. این نگرش سبب میشود تا آدمی از توهمات و دنیای مجازی خارج گشته و به عالم غیب و رؤیت برسد. زیرا ارزش زندگی و اعتبار وجود آدمی به نوع نگاه و بینش اوست و بینش آدمي است که نوع رفتار او را تعیین میکند؛ ازاینرو تا زمانی که نگاه آدمی زاویهای درست نداشته باشد، رفتار آدمی جهتی درست نمییابد. در این پژوهش، ابتدا به بحث نمادشناسی جام جهانبین پرداختهشده است؛ سپس خاستگاه جام جهانبین در ادب فارسی و عرفان اسلامی کاویده شده است درنهایت ضمن نگاهی تبار پژوهانه به چگونگی پدید آمدن جام جهانبین در آثار ادبی و عرفانی، به بحث و بررسي نقش رازآلود آن در نظام هستیشناسی حافظ و کارکرد تربیتی آن در زندگی انسان پرداخته خواهد شد.Keywords : جام جهانبین، جسم نمادین، حافظ، هستیشناسی، نماد