- Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- Kürdistan Teâli Cemiyeti’nin Şubeleri ve Bağlı Kuruluşları
Kürdistan Teâli Cemiyeti’nin Şubeleri ve Bağlı Kuruluşları
Authors : Bilal ALTAN, Mehmet AKBAŞ, Ercan ÇAĞLAYAN
Pages : 313-339
View : 25 | Download : 7
Publication Date : 2019-03-29
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti, imzaladığı Mondros Mütarekesi ile I. Dünya Savaşı’ndan çekilmiştir. Mütareke’nin sağladığı imkânla Osmanlı topraklarında, başta İngiltere olmak üzere savaşın galibi devletlerce gerçekleştirilen işgaller, yeni bir siyasi alan oluşturmuştur. Osmanlı Devleti’nin akıbetinin belirsizliğinde yeni siyasi alan, Kürtlerin de içinde bulunduğu farklı etnik unsurlarda ayrılıkçı düşünceler doğurmuştur. Kürtler, Mütareke öncesinde İslami ve Osmanlılık kimliğini yoğun bir şekilde benimserken; Mütareke sonrasında, Kürtlerin özellikle İstanbul merkezde yaşayan aydın kesim ve ileri gelenlerin bir kısmında, Osmanlılık kimliğinin zayıfladığı bir süreç yaşanmıştır. Bu süreçte söz konusu kesim, etnik kimliğe dayalı devlet kurma çabasında farklı hizipleri bünyesinde toplayan Kürdistan Teâlî Cemiyeti’nin kuruluşunda yer almıştır. İstanbul merkezli Kürdistan Teâli Cemiyeti’nin; İstanbul’da kendisine bağlı kuruluşları bulunmaktaydı. Bağlı kuruluşlarla Kürtlerin siyasi temsiliyetini sağlamak, Kürt dili, edebiyatı, tarihi üzerine incelemeler yapmak, kadınların örgütlenmede rol almasına destek sunmak ve sâire amaçlanmıştır. Diğer taraftan Kürdistan Teâli Cemiyeti’nin, Kürt yoğunluklu bölgelerde şubeler açtıkları görülmektedir. Şubelere yüklenen misyon, Kürdistan Teâli Cemiyeti’nin amacına ulaşması için Kürtler arasında kitlesel destek sağlamak ve bu desteğe dönük bilinç oluşturmaktır. Bu makalede, özellikle arşiv belgeleri ve süreli yayınlardan yararlanmak suretiyle ve geniş bir literatür çalışmasıyla Kürdistan Teâli Cemiyeti’nin hem bağlı kuruluşlarının hem de şubelerinin hangileri olduğu, ne gibi girişimlerde bulunduğunun belirlenmesi amaçlanmıştırKeywords : Kürdistan Teâlî Cemiyeti, Şube, Bağlı Kuruluşlar, Mütareke Dönemi, Anadolu Hareketi.