- Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
- Vol: 5 Issue: 17
- Celȃlzȃde Mustafa Çelebi’nin "Tȃrih-i Kal‘a-i İstanbul ve Ma‘bed-i Ayasofya" Adlı Eserinde...
Celȃlzȃde Mustafa Çelebi’nin "Tȃrih-i Kal‘a-i İstanbul ve Ma‘bed-i Ayasofya" Adlı Eserinde Hz. Muhammed
Authors : Arzu TAŞCAN, İlker Mümin ÇAĞLAR
Pages : 1-22
View : 16 | Download : 4
Publication Date : 2018-10-30
Article Type : Research
Abstract :Bizans’ın kilisesi, Osmanlı’nın cȃmiîsi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin müzesi olan Ayasofya hakkında inşasından günümüze kadar pek çok dini, tarihi ve edebi eser yazılmıştır. Bu mabede ilişkin çalışmalar ve araştırmalar h â l â devam etmektedir. Bizans döneminde yazılmış olan İstanbul’un tarihini anlatan "Patria” adlı eserlerin "Diegesis” denilen Ayasofya hakkındaki bölümleri Fetihten sonra II. Mehmet’in isteğiyle Türkçe ve Farsça’ya tercüme edilmişlerdir. Bu tercüme faaliyeti daha sonra da devam etmiş ve böylece Osmanlı döneminde "Ayasofya’nın Tarihi” konulu pek çok eser meydana getirilmiştir. Gerek Bizans, gerekse Osmanlı dönemlerinde yazılmış olan Ayasofya tarihleri muhtevaları açısından genellikle birbirlerinin tekrarı niteliğindedir. Bununla birlikte Osmanlı döneminde oluşturulan eserlerde Ayasofya anlatımları çeşitlenmiş ve İslȃmî motifler ilave edilmiştir. Bu s û retle Fatih’ten itibaren başlayan çeviri sürecinde oluşan Ayasofya risaleleri konu, kapsam ve anlatım bakımından birtakım değişikliklere uğramışlardır. Kanuni Sultan Süleyman devrinin önemli devlet adamlarından olan Koca Nişancı Celȃlzȃde Mustafa Çelebi’nin "Tȃrih-i Kal‘a-i İstanbul ve Ma‘bed-i Ayasofya” adlı Farsça’dan tercüme ettiği eser bunlardan sadece bir tanesidir. Bu çalışmada Celȃlzȃde’nin "Tȃrih-i Kal‘a-i İstanbul ve Ma‘bed-i Ayasofya” adlı eseri incelenecektir. Öncelikle kullandığımız yazma eserin nüshaları, bu nüshaların özellikleri ve eser hakkındaki tartışmalar ele alınacaktır. Son olarak eserin tamamı konularına göre tasnif edilecek ve Hz. Muhammed’i konu edinen anlatılar değerlendirilecektir.Keywords : Celȃlzȃde Koca Nişancı Mustafa Çelebi, Tȃrih-i Kal‘a-i İstanbul ve Ma‘bed-i Ayasofya, Hz. Muhammed, Miraç, Ayasofya Kubbesinin Tamiri