- Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
- Vol: 3 Issue: 9
- Pers Kralı Büyük Kyros’un (M.Ö. 559-530) Antik İran Dinleriyle İlişkisi
Pers Kralı Büyük Kyros’un (M.Ö. 559-530) Antik İran Dinleriyle İlişkisi
Authors : Eray Karaketir
Pages : 36-48
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2016-12-01
Article Type : Other
Abstract :Antikçağ’da İran’da Mazdeizm, Mitraizm ve Anahita olmak üzere üç dini inanç ön plana çıkmaktadır. Kaynağını tanrı Ahura Mazda’dan alan ve peygamber olduğu iddia edilen Zerdüşt tarafından yayılan Mazdeizm, düalistik yapısı ve ateşe verdiği önemle dikkat çekmektedir. İlk defa M.Ö. 15. yüzyıla ait çivi yazılı belgelerde adı geçen tanrı Mitra’dan kaynaklanan Mitraizmde ise kurban ibadeti ve Güneş önemli bir rol oynamaktadır. Su Tanrıçası olarak bilinen Anahita’yla ilişkilendirilen Anahita inancı, daha sonraki dönemlerde çeşitli toplumlar tarafından Kibele ve Aphrodite’le özdeşleştirilmiştir. Antik İran toplumu üzerinde etkili olan bu inançlar Büyük Kyros’un da manevi dünyasında belli bir yer tutmaktadır. Büyük Kyros’un Mazdeizmle ilişkisi konusunda iki unsur öne çıkmaktadır. Bunlardan ilki Büyük Kyros’un kızının ismi, ikincisi ise Büyük Kyros’un anıtmezarının yakınında yer alan ateşgededir. Büyük Kyros’un anıtmezarının yakınında Magoslar tarafından tanrıya kurban adanması ve Kyros isminin anlamı Mitraizmle Büyük Kyros arasında bağ kurmamızı sağlayan temel etkenlerdir. Büyük Kyros döneminde Pers egemenliğine giren Anadolu’da İran kökenli bir inanç olan Anahita inancının önemli bir güce ulaşması Büyük Kyros’la Anahita inancı arasında dolaylı da olsa bir ilişki kurmamıza imkân vermektedir. Büyük Kyros’un Babillilerin tanrısı Marduk ve Yahudilerin tanrısı Yahvehle ilişkisi ise Büyük Kyros’un çeşitli yönlerden birbirinden farklı olan toplumları içine alan büyük bir imparatorluk meydana getirmesiyle doğrudan ilgilidirKeywords : Büyük Kyros, Mazdeizm, Mitraizm, Anahita, Eski İran, Persler, Akamenidler