- Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi
- Vol: 3 Issue: 10
- Ferideddin Attar'in "İlahiname" Adli Eserinin Şekil ve İçerik Özellikleri
Ferideddin Attar'in "İlahiname" Adli Eserinin Şekil ve İçerik Özellikleri
Authors : Aygün ATTAR
Pages : 108-127
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2016-12-01
Article Type : Research
Abstract :Bu makalede Ferideddin Attar'ın "İlahiname” adlı eserinin şekil və içerik özellikleri hakında araştırma yapılmıştır. "İlahiname" adlı eserinin çok ilginç olaylar dizisi ve yapısı vardır. Bu eserin olaylar dizisi bir babanın altı evladı ile dialoguna həsr olunmuşdur. Oğlullardan her biri babasından bir şey istiyor. Bu görüşmelerde büyük oğul periler şahının kızını, ikinci oğul sihir ve büyü, üçüncü oğul came-cem, dördüncü oğul dirilik suyu, beşinci oğul Süleyman'ın yüzüğünü , altıncı oğulsa kimyaya ulaşabilmek isteğindedir. Eserde ata ruh, oğullar ise ruhun kamilleşme vesileletleridir. Bunlar nefs, şeytan, akıl, bilim, fakr ve tevhiddir. Eserde insan ruhunun kamilliğe yetmek yolları gösterilir. Baba və oğullarının konuşması 22 makalede yazılmıştır. Makaleler de ayrı-ayrı hikayelerden ibarətdir. "İlahiname"de verilen hikayetleri içeriğine göre aşağıdaki bölümlere ayırabiliriz: "Tezkiretul-evliya" eseri ile örtüşen hikayeler , Kuran kıssaları ve dini içerikli hikayeler , Toplumsal-tarihsel içerikli hikâyeler (Başlıca olarak Sultan Mahmud, Sultan Sencer ve Sultan Melikşahla ilgili), "Şehname", "Bahtiyarname", "Mərzbanname", "Sindibadname", "Binbir Gece"nin etkisi altında yazılan hikayeler. (Bijen ve Ekvan Dev Destanı, Keyhüsrev’in camı, Rüstem, Söhrab ve Derefşe Kaviyan, Yezdigerdin Destanı, Hune-Siyavuş, Rüstem ve İsfendiyar destanı, Efrasiyab vs.). Diğer içeriğe sahip hikayeler (Buraya hayvanlar, ağaçlar, gezegenler vb. dilinden nakledilen hikayeler aittir), Şairler hakkında hikayeler . (Mehseti, Fahrettin Gorqani ve Keebin kızı Rabîa) Tüm söylenenlere dayanarak diyebiliriz ki, Ferideddin Attar'ın "İlahiname" eseri ilginç olaylar dizisi, derin ve anlamlı içeriği ile çok ilginç eserlerden biridir ve çok geniş konuları kapsayan bu eserin araştırılması tasavvuf edebiyatının özelliklerini anlamak açısından çok önemlidir.Keywords : Ferideddin Attar, İlahiname, makale, hikaye, olaylar dizisi, mazmun