- Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Uluslararası Filoloji ve Çeviribilim Dergisi
- Cilt: 5 Sayı: 2
- Mısırlı Yazar Necîb Mahfûz’un Romanlarının İngilizce Ara Dil Kullanılarak Yapılan Çevirilerinde Argo...
Mısırlı Yazar Necîb Mahfûz’un Romanlarının İngilizce Ara Dil Kullanılarak Yapılan Çevirilerinde Argo İfadeler, Deyimler ve Özel Adların Çevirisi Üzerine Bir İnceleme
Authors : Betül Can
Pages : 123-143
Doi:10.55036/ufced.1401904
View : 112 | Download : 108
Publication Date : 2023-12-30
Article Type : Research
Abstract :Edebî çeviri, edebî metinlerin, hedef dilde de aynı anlamı ve üslûbu koruyacak şekilde, eş değer kelimelerle ve kültürel kayıplara yol açmadan aktarıldığı bir çevirmenlik dalıdır. Bu çeviri türünde, içerikle birlikte öncelikle çevrilecek metnin biçim, üslûp, sözcük, ses, söz dizimi gibi bütün dil bilgisel örgüsünün aktarılması gerekmektedir. Edebî çeviri sürecinde kaynak dil ile hedef dil arasındaki farklılıklardan kaynaklı bazı çeviri kayıpları ortaya çıkmaktadır. Eş değerliğin tam sağlanamaması, kültürel unsurlar, verilmek istenen mesajın doğru anlaşılamaması ve çevirmen tercihleri gibi unsurlar bu kayıplardan bazılarını oluşturmaktadır. Ara dilden yapılan çeviriler de söz konusu kayıplara yol açan bir başka husustur. Yabancı dilden çevirisi yapılmak istenen metin, doğrudan kaynak dilden hedef dile aktarılabildiği gibi ara dil kullanılarak da hedef dile aktarılabilmektedir. Kuşkusuz bu durum, doğrudan kaynak dilden hedef dile yapılan çevirilere kıyasla dil, anlatım biçimi ve içerik açısından daha fazla kayba yol açacaktır. Bu çalışmada Arapçadan Türkçeye ara dil kullanılarak yapılan çevirilerden bazı örnekler sunularak kaynak metinden hedef metne ulaşana dek yaşanan kayıplara dikkat çekilmek istenmiştir. Çalışmada Nobel Edebiyat Ödüllü Mısırlı yazar Necîb Mahfûz’un dört farklı romanının, İngilizce ara dil kullanılarak Türkçeye aktarılmış olan çevirileri ele alınmış, kaynak dille ve -varsa- Arapça aslından tercüme edilen örnekleri ile karşılaştırmalı olarak incelenip değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen romanlar; "Efrâhu’l-Kubbe”, "el-Lıss ve’l-Kilâb”, "el-Kahire el-Cedîde” ve "Yevme Kutile’z-Za‘îm”’dir. Romanlar, argo ifadelerin çevirisi; deyim, atasözü ve kültürel ifadelerin çevirisi ile özel adların çevirisi olmak üzere üç başlık altında ele alınmıştır.Keywords : Necib Mahfuz, çeviri, ara dil, argo, deyim, kültürel ifadeler