- Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi
- Vol: 2014 Issue: 4
- Pekin'de Yeni Bulunan Dört Dilli Abidenin Çağatay Türkçesi Kısmı Üzerine Genel Bir Değerlendirme...
Pekin'de Yeni Bulunan Dört Dilli Abidenin Çağatay Türkçesi Kısmı Üzerine Genel Bir Değerlendirme
Authors : Ahmet Hojam
Pages : 85-91
Doi:10.18493/kmusekad.57133
View : 4 | Download : 1
Publication Date : 2014-12-01
Article Type : Other
Abstract :1759 yılında Qing-Mançu Hanı Ayşin’gioro Hongli sonunda tüm Doğu Türkistan ’ı istila etmiştir. Zafer kazanan Mançu askerleri eski Uygur Hanı’nın kellesini ve batıya kaçamayarak esir düşen Han Cemaatlerini Pekin’e götürmüştür. Bu esirler Pekin’e 12 Nisan 1760 yılında gelmiştir. Mançu Hanı bu zaferi kutlamak için Pekin’in dışında muhteşem bir tören sahnesi hazırlatmış ve buna ait binalar inşa ettirmiştir. Bu zafer kutlamasını hatırlatmak için ise törenden sonra sahnenin hemen yanına içinde Mançuca, Çince, Moğolca ve Çağatay Türkçesi’nden ibaret dört dilli bir abide ve üstüne de bir revak yaptırmıştır. Mançu İmparatorluğu döneminde devlet tarafından Çağatay Türkçesi ile de yazılmış çok dilli belgelerin sayısı az değildir. Ama günümüze ulaşabilen abidelerin sayısı azdır. Tarafımızca, 1764 senesinde Pekin iç şehrinde yapılmış Uygur camisinin avlusunda bulunan meşhur dört dilli abide üzerinde araştırma yapılmıştır. Bu abide bulunduğu yer nedeniyle şimdiye kadar farkedilmemiş ve üzerinde araştırma yapılmamıştır. Bu bildiride abidenin tarihî arka planı ve Çağatay Türkçesiyle yazılmış kısmının dil özelliği üzerinde durulacaktır. Söz konusu abidenin Çağatay Türkçesiyle yazılmış kısmının transkripsiyonu ve İngilizce tercümesi verilecektir. Çalışmamız bu metin üzerine yapılmış ilk araştırmadırKeywords : Doğu Türkistan, Çağatay Türkçesi, Pekin, Çok Dilli Abide