Mâtürîdî’nin Siyer’e Dair Kritik Ettiği Bazı Rivayetler
Authors : Veysel GENGİL
Pages : 63-83
View : 13 | Download : 4
Publication Date : 2020-01-01
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Mâtürîdî’nin (ö.333/944) Hz. Peygamber ile irtibatı kurulan bazı rivayetlere yönelik özgün yorumları konu edilmiştir. Bilindiği üzere hitap, muhatabı tarafından anlaşılır. Hitabın dolaylı muhatabı, onu anlamak için ilk muhatabın açıklamalarına ihtiyaç duyar. Söz konusu Kur’ân-ı Kerîm ve onu anlama faaliyeti olunca mezkûr durum daha bir önem kazanır. Çünkü Kur’ân’ın, hitap çevresinde bilinmesi nedeniyle ayrıntılarına girmediği hususlar vardır. Bu hususlar onun ilk muhataplarının rivayetleriyle anlaşılabilecektir. Ne var ki bu rivayetlerin bazısı bünyesinde problem taşımaktadır. Rivayeti aktaran ravinin tasarrufta bulunması problemin önemli gerekçeleri arasındadır. Diğer yandan geleneğin de etkisiyle rivayetlerin taşıdığı önem, zaman içerisinde onların kritik edilmeksizin kabul edilmesine yol açmıştır. Bu ise kimi durumlarda ayetlerin anlam dünyasının daraltılmasına, kimi durumlarda da Kur’ân’ın vermek istediği mesajın anlaşılmasına mani olmuştur. İş bu makalenin amacı ise Mâtürîdî’nin mezkûr problemlere karşı sergilediği tutumu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda mukayese yöntemi kullanılmış ve neticede onun sorunlu gördüğü rivayetleri Kur’ân’ın bütünlüğünü, vahiy ortamının genelini ve aklın verilerini dikkate almak suretiyle reddettiği anlaşılmıştır. Yine onun, ayetle irtibatlandırılan rivayetin hangi açıdan kusur barındırdığını ifade ettiği ve nihayet sahih bile olsa bazı durumlarda ayetin rivayetten bağımsız olarak okunabileceğini söylediği görülmüştür.Keywords : Tefsir, Siyer, Mâtürîdî, Te’vîlâtü’l-Kur’ân, Rivayet, Kritik