- Karadeniz İncelemeleri Dergisi
- Cilt: 17 Sayı: 35
- RİZE AĞZINDA ed-e KULLANIMI VE -n-,-t- EKLERİNİN PEKİŞTİRME FONKSİYONU ÜZERİNE
RİZE AĞZINDA ed-e KULLANIMI VE -n-,-t- EKLERİNİN PEKİŞTİRME FONKSİYONU ÜZERİNE
Authors : Çiğdem Usta
Pages : 231-244
Doi:10.18220/kid.1380330
View : 79 | Download : 115
Publication Date : 2023-10-23
Article Type : Research
Abstract :Kuzeydoğu ağızlarından Rize ağzı fonetik, leksik, morfolojik, sentaktik, semantik bakımdan standart Türkçeden ayrılan yönleriyle öne çıkmaktadır. Bu yönleri ele alan çalışmalar, az sayıdadır. Bu çalışma, Rize ağzındaki "ed-e” kullanımı ve anlamı pekiştirilmiş fiiller üzerinedir. "ed-e”, et- fiilinin emir kipi ikinci tekil şahıs çekimine "A” parçacığının eklenmesinin sonucudur. Parçacığın işlevi, fiile yüklenen kipliği pekiştirmektir. Parçacık, Rize ağzında başka bir fiilde görülmez. Bu anlamda "ed-e” kalıplaşmış, arkaik bir kullanımdır, denebilir. Rize ağzında "ed-e” dışında dikkati çeken bir başka gramer hususiyeti ise "anlamı pekiştirilmiş” fiillerdir. susan- ve boyat- (boya-) fiillerinin örneklediği üzere çatı ekleri olarak bilinen -n- ve -t- ekleri, bahsi geçen fiillerde pekiştirme fonksiyonuyla işlemektedir.Keywords : Rize Ağzı, ed-e, Emir Kipi, Pekiştirme, Çatı, susan-, boyat-