- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Vol: 6 Issue: 9
- Impacts of Socio-Economic Factors on Carbon Dynamics in Black Sea Forests: A Case Study from Akçaaba...
Impacts of Socio-Economic Factors on Carbon Dynamics in Black Sea Forests: A Case Study from Akçaabat
Authors : Derya Mumcu Küçüker
Pages : 121-140
Doi:10.31765/karen.741889
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2020-06-27
Article Type : Research
Abstract :Önemli bir karbon havuzu olan orman ekosistemleri, küresel bir iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmada önemli bir rol üstlenmektedir. Arazi kullanım ve arazi örtüsü değişikliği, özellikle ormansızlaşma, orman yapısının bozulması ve ağaçlandırma, karbon (C) stokunu önemli ölçüde etkilemektedir. Bu çalışma, Akçaabat orman planlama birimindeki demografik, sosyo-ekonomik ve orman yapısı gibi faktörlere bağlı olarak arazi kullanım ve arazi örtüsü değişikliklerinin orman C dinamikleri ve konumsal dağılımı üzerindeki etkilerini incelemiştir. Ayrıca, 1984, 2008 ve 2018 yıllarında toprak üstü, toprak altı, ölü odun, ölü örtü ve topraktaki C dinamikleri, orman envanteri verilerine göre ayrı ayrı hesaplanmıştır. 1984 ve 2008 yılları arasında toplam C stoku %38.04 oranında artarken, 2018'de sadece %4.64 oranında artmıştır. Karbon stokundaki artışın düşmesinin temel sebebi arazi kadastrosu dikkate alınarak hazırlanan 2018 yılı amenajman planında kadastro dışı ağaçlı alanlar (yaklaşık 4369.40 ha) orman dışı alan olarak değerlendirilmesidir. Karbon stokuna en önemli katkı 1984, 2008 ve 2018 yıllarında sırasıyla %73.39, %72.32 ve %61.60 oranlarında topraktan sağlanmıştır. En yüksek ortalama karbon yoğunluğu 442.61 Mg ha-1 49.65 Mg ha-1 ve 144.47 Mg ha-1 ile geniş yapraklı, gençlik gelişim çağındaki ve tam kapalı ormanlardan sağlanmıştır. Otuz yılı aşkın bir süredir, boşluklu kapalılığa sahip alanlar, orman içi açıklıklar ve orman dışı alanlardan verimli ormanlara dönüşümün yanı sıra, karışık orman, genç veya olgun gelişim aşamaları ile tam kapalı ormanların artmasıyla karakterize edilen orman yapısının kalitesini artırması, karbon stokuna olumlu katkılar sağladı. Ormanın kalitesindeki bu artış, terkedilmiş tarım alanlarının göçle ormanlık alanlara dönüştürülmesi, orman suçlarında azalmaya dayalı ormanlık alanlar üzerindeki sosyal baskının azaltılması ve ekonomik kalkınmaya dayalı olarak çevreye duyarlılığın artırılması ile açıklanabilir. Karbon dinamiğinin zamansal ve konumsal değişimi ve bu değişime etki eden faktörlerin analizi, iklim değişikliğini kontrol etmek için uygun planlama stratejilerinin geliştirilmesinde kritik önem taşımaktadır.Keywords : Arazi Kullanım/Arazi Örtüsü Değişimi, Sosyo-Ekonomik Faktörler, Orman Suçları, İklim Değişimi, Kadastro Dışı Ağaçlı Alan (KDA)