- Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
- Vol: 9 Issue: 1
- Organofosforlu Pestisitlerin Yüksek Omurgalı Karaciğer Üzerindeki Etkileri
Organofosforlu Pestisitlerin Yüksek Omurgalı Karaciğer Üzerindeki Etkileri
Authors : Özlem Önen, Yasemen Adali, Hatice Beşeren
Pages : 33-38
View : 14 | Download : 2
Publication Date : 2016-07-29
Article Type : Research
Abstract : Organofosforlu pestisitler, fosfor içeren asitlerin ester, tiol ester veya anhidrit türevleri olup tarımda, evlerde, bahçelerde ve veterinerlikte kullanılmaktadır. Bu derlemede, öncelikle organofosforlu pestisitlerin yüksek omurgalıların karaciğer histolojisi üzerindeki etkilerine ilişkin güncel raporların değerlendirilerek ileride yapılacak çalışmalara ışık tutabilmesi amaçlanmıştır. Mevcut literatür bilgileri, Kafkas Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Zooloji ve Ekotoksikoloji Laboratuvarları ve Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı Laboratuvarlarındaki çalışmalar ışığında gözden geçirilerek derleme halinde düzenlenmiştir. Çeşitli kimyasalların etkilerini ortaya koymak için karaciğer, omurgalılarda detoksifikasyon merkezi olması bağlamında histopatolojik olarak öncelikli incelenmesi gereken alanlardandır. Burada, organofosforlu pestisitlerin yüksek omurgalıların karaciğerlerindeki histopatolojik etkileri derlenmiştir. Gözlemlenen başlıca histopatolojik etkiler, sinüzoidal dilatasyon, konjesyon, steatoz, alkolik hepatit benzeri bulgular ve sentrolobüler nekroz olarak özetlenmiştir. Bu derlemede anlatılan çalışmalar doğrultusunda, organofosforlu pestisitlerin son derece toksik oldukları ve diğer pestisite nazaran doğada daha hızlı parçalansalar da akut toksisitelerinin yüksek olduğu ortaya konmuştur. Organofosforlu pestisit maruziyetiyle yüksek omurgalıların karaciğerlerinde izlenen histolojik değişimlerin özgül nitelik taşımadığı, ancak sürekli artan pestisit kullanımı uzantısında, biyoçeşitliliğin korunmasına yönelecek tüm çalışmalarda bu değişimlerin izlenmesinde yarar olduğu açıktır. Gelişmiş tekniklerin kullanıldığı ileri düzeydeki bütün araştırmalar, histolojik düzeyde temel verilere dayanarak gerçekleştirilebilir ve histopatoloji; özel alanlardaki araştırmaların altın anahtarıdır.Keywords : Organofosforlu pestisitler, yüksek omurgalılar, karaciğer, histopatoloji