İNSANIN DOĞASI (FITRATI) VE ÖZGÜRLÜĞÜ ÜZERİNE
Authors : Şaban Ali Düzgün
Pages : 322-342
Doi:10.18317/kader.36100
View : 11 | Download : 7
Publication Date : 2016-09-10
Article Type : Other
Abstract :Fıtrat, insanın arzu, ümit ve endişeleri üzerinden İslam’ın teolojik antropolojisinin kurulmasına zemin hazırlayan anahtar bir terimdir. Fıtrat bütün yaratılmışların içine doğdukları fiziksel çevrenin etkisine maruz kalmadan doğuştan getirdikleri nötr durumu tanımlamak için kullanılmaktadır. Arapça’daki fa-ta-ra fiilinin isim hâlidir ve ‘ikiye ayırmak’, ‘yaratmak’, ‘icat etmek’ gibi anlamlara gelmektedir. İsim olarak kullanıldığında ise ‘bazı yeteneklere ve eğilimlere sahip’ varlık’ anlamında kullanılmaktadır. Aristo’nun yetenek, kapasite, eğilim, potansiyel, üretkenlik, yeterlik anlamlarında kullandığı ‘dunamis’ terimi fıtrata karşılık gelmektedir. Metnimizde fıtrat, insanın mahiyeti, karakteri/cibilliyeti/temel yapısı/mizacı anlamında kullanılacaktır. Bu yazı, burada sıralandığı gibi fıtratın birçok anlam ve fonksiyon içeren yapısını analiz etmekte ve bilginlerin bu konudaki yorumları üzerinden bir teolojik antropoloji denemesi yapmaktadır.Keywords : Fıtrat/ karakter, insan eğilimleri ve kapasitesi, insan özgürlüğü.