- İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi
- Vol: 43 Issue: 1
- Kamusal Mekânları Kendileme ve Zamansal Deneyim Arasındaki İlişkiler: Transaksiyonel Bir Keşif Çalış...
Kamusal Mekânları Kendileme ve Zamansal Deneyim Arasındaki İlişkiler: Transaksiyonel Bir Keşif Çalışması
Authors : Mehmet Karasu, Sevim Cesur
Pages : 110-130
Doi:10.26650/SJ.2023.43.1.0057
View : 38 | Download : 34
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Bu çalışmanın amacı (1) mekânı kendilemenin nasıl gerçekleştiğini incelemek ve (2) mekânı kendileme sürecindeki farklılıklar ile zamansal deneyim arasındaki ilişkileri keşfetmektir. Örneklem Van kent merkezinde ikamet etmekte olan 14 katılımcıdan (Kadın = 6; Erkek = 8) oluşmaktadır. Katılımcılara ölçüt (kriter) örnekleme ve kartopu örnekleme teknikleri ile ulaşılmıştır. Yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler şablon analizi aracılığıyla çözümlenmiştir. Sonuçlara göre, mekânı kendileme sürecinin transaksiyonel bütünlükteki dört görünüşün (psikolojik süreçler, zamansal nitelikler sosyal çevre ve fiziksel çevre) kapsadığı özdeşim, anlam, duygu, sahiplenme, tanıdıklık, kullanım özellikleri, dönüştürücülük, yönelim, mekânın ritmi, sosyallik ve ortam alt görünüşlerinden meydana geldiği görülmektedir. Kamusal mekânları kullanım örüntüleri ise bu mekânlara dair iki yönelim ("İşlevselciler” ve "Gönülden Bağlılar”) etrafında şekillenmektedir. Kendileme süreçleri ve zamanın algılanan geçiş hızı arasındaki ilişkiler ele alındığında bu süreçler standart zamansal birim başına düşen deneyim yoğunluğunu artırıcı bir rolde işlev görüyorsa, zaman yavaş geçiyor şeklinde algılanmaktadır. Kendileme süreçleri, standart zamansal birim başına düşen deneyim yoğunluğunu azaltıcı bir rolde işlev görüyorsa, zaman hızlı geçiyor şeklinde algılanmaktadır. Ancak kendileme süreçleri, standart zamansal birim başına düşen deneyim yoğunluğunu olağan düzeyde tutmaya yardım ediyorsa, zaman normal akışında algılanmaktadır. Bu sonuçlar, kendileme süreçlerinin deneyim çeşitliliğine olanak sağlayan çok yönlü ve dinamik yapısını öne çıkarmaktadır. Bu durum ise bu süreçlerin transaksiyonel bütünlükteki dört görünüş arasındaki karmaşık ilişkilere göre işlev gördüğüne işaret etmektedir.Keywords : Mekânı kendileme, Zamansal deneyim, Transaksiyonel yaklaşım, Şablon analizi