X’E BAĞLI HİPOFOSFATEMİ (XLH) VE GENETİK KODLARI
Authors : Hüseyin Onay
Pages : 17-20
View : 14 | Download : 8
Publication Date : 2020-05-13
Article Type : Review
Abstract :X’e bağlı hipofosfatemi (XLH, OMIM 307800) kalıtsal raşitizmin en sık gözlenen formudur ve X’e bağlı dominant bir kalıtım şekli gösterir. Hastalığın genetik temelini PHEX (Phosphate regulating gene with Homology to Endopeptidases on the X chromosome) genindeki fonksiyon kaybettirici mutasyonlar oluşturur. PHEX genindeki bu mutasyonlar, henüz bilinmeyen bir mekanizmayla FGF23’ün aşırı üretimine neden olur. Bu gendeki mutasyonlar X’e bağlı dominant olarak kalıtılır. PHEX genindeki ilk mutasyon 1955 yılında tanımlanmıştır ve o günden günümüze kadar hastalıkla ilgili toplam 467 farklı mutasyon bildirilmiştir. PHEX genindeki mutasyonlar gen boyunca dağınık olarak bulunurlar ve herhangibir mutasyon sıcak noktası bulunmamaktadır. XLH’de belirgin bir genotip-fenotip korelasyonu bulunmamaktadır. XLH’de PHEX mutasyon taraması iki basamaklı yapılmalıdır. Öncelikle dizi analizi yöntemi ile nokta mutasyonlar araştırılmalıdır. Tüm olguların yaklaşık %15’inde dizi analizi yöntemi ile saptanamayan büyük delesyon/duplikasyonlar bulunmaktadır ve bu mutasyonlar MLPA (Multiple Ligation dependent Probe Amplification) yöntemi ile taranmalıdır. Mutasyon saptanan olguların ailelerinde kardeş/aile taraması yapılması erken tanı için oldukça önemlidir.Keywords : X’e bağlı hipofosfatemi, genetik tanı, mutasyon