- İstanbul İktisat Dergisi
- Vol: 73 Issue: 1
- Değiştirilemez Tokenler (NFTs) Çağında Mülkiyet İlişkisi ve Servet Eşitsizliğini Yeniden Düşünmek...
Değiştirilemez Tokenler (NFTs) Çağında Mülkiyet İlişkisi ve Servet Eşitsizliğini Yeniden Düşünmek
Authors : Umut Yertüm
Pages : 555-585
Doi:10.26650/ISTJECON2022-1252403
View : 57 | Download : 40
Publication Date : 2023-06-26
Article Type : Research Article
Abstract :2009 yılında ilk Bitcoin bloğunun basılmasıyla hayatımıza giren Blockchain teknolojisi ve muhtemel etkileri; popülaritesi nedeniyle Bitcoin tarafından gölgelense de onun çok ötesinde bir potansiyele sahiptir. Blockchain üzerinde inşa edilmiş benzersiz dijital varlıklar olarak tanımlanan değiştirilemez tokenler (NFTs), teknolojik altyapısı sayesinde bu potansiyelin en önemli parçalarından birisini oluşturmaktadır. Bu çalışma, aktif olarak hayata geçmiş NFT’lerin oluşturulma nedenleri ve kullanım alanlarını geleneksel mülkiyet ilişkileri çerçevesinde tartışılmasını amaçlamaktadır. Literatür taraması yöntemiyle hazırlanan bu çalışmadaki bilgiler ve veriler; projelerin internet siteleri ve Blockchain tarayıcıları üzerinden elde edilmiştir. Yapılan literatür araştırması sonucunda, Blockchain altyapısının NFT’lerin kopyalanması ya da değiştirilmesi gibi durumlara imkan tanımaması, mülkiyet ilişkilerinde üçüncü bir aracı ya da onay mekanizması ihtiyacını sorgular hale getirmiştir. Binlerce $ değerindeki; sanat, oyun, fiziksel ürün ya da ortaklık NFT’lerin Noter/Tapu Müdürlükleri gibi üçüncü bir onay mekanizmasına ihtiyaç duyulmadan alınıp satılmasına imkan tanımıştır. Öyle ki OpenSea gibi merkeziyetsiz ikincil pazarda alınıp-satılan bu NFT’ler 20 milyar $’ların üstünde satış hacmine ulaşmıştır. Bununla birlikte, NFT alım-satımlarının %85’inin en büyük %10 cüzdan tarafından yapıldığı tespit edilmiştir. Değerli NFT’lerin büyük çoğunluğunun küçük bir grupta toplanması, Blockchainde servet eşitsizliği olgusunu güçlendirmektedir. Son olarak, maddi değerlerinin dışında diploma gibi tek bir kişi için üretilen ve benzersiz olan kanıt niteliğindeki belgeler NFT’ye dönüştürülerek diploma işlevi de görmeye başlamıştır.Keywords : Blockchain, Değiştirilemez token, Mülkiyet hakları, Servet eşitsizliği