Haccın Hikmet Boyutu ve Sembolik Yapısı
Authors : Enver Polatoğlu
Pages : 120-146
Doi:10.54958/iiad.1193153
View : 11 | Download : 7
Publication Date : 2022-12-15
Article Type : Research
Abstract :Allah Teâlâ ile insan arasındaki iletişim, ibadetler yoluyla sağlanmaktadır. Yapılış şekilleri ve özellikleri itibarıyla ibadetlerin en kapsayıcı ve en dikkat çekeni kuşkusuz hacdır. Evrensel nitelikleriyle bilinen hac ibadeti; bedenî, ruhî ve sosyal açıdan pek çok hikmetleri içinde barındırmaktadır. Hz. Âdem ile ilk temelleri atılan, Hz. İbrâhim ile sistemleşen ve Hz. Muhammed ile kemale ulaşan söz konusu ibadet, kulluk sınavının önemli bir dönüm noktasını teşkil etmektedir. Zamanı, şartları, yeri ve fıkhî çerçevesi belli olan, sembolik ifade biçimleriyle dikkat çeken hac, bilinç ve şuur düzeyini etkileyen özellikleriyle ön plana çıkmaktadır. Bu sembolik mananın perde arkasını kavramak, ayrıca haccın bireysel ve toplumsal hayata kazandırdığı faydaları tespit etmek büyük önem taşımaktadır. İşte bu çalışma, sembollerle ifade edilen derin manaları keşfetmeyi, sosyolojik, psikolojik ve diğer açılardan edinilen kazanımları ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Fıkıh literatüründe hac ibadetine yönelik serdedilen fıkhî mülahazalara girmeden, hacdaki sembollerden başlamak suretiyle orada yaşanan derin duygular ve hac sonrası dönemde bu ibadeti îfâ edenler üzerindeki etkiler dikkate alınarak söz konusu çalışma kurgulanmıştır. Bu yöntem doğrultusunda çalışmanın metni sade ve anlaşılır bir üslupla oluşturulmaya özen gösterilmiştir. Neticede hac yolculuğu, insanın sadece iç dünyasına değil; aynı zamanda ebedi hayatına, din kardeşlerine, tarihin derinliklerine ve en önemlisi de Rabbine yaptığı bir yolculuk olarak karşımıza çıkmaktadır. Burada sembollerle sergilenen her bir davranış, gerçek hayatın birer yönüne işaret etmektedir. Buna göre hiçbir imtiyaz ve statünün arkasına sığınmadan büyük bir ciddiyet ve disiplin içerisinde kulluk yolculuğuna devam etmek, bunun yanında yoğun bir duygu atmosferi içerisinde dua ve tevbe yoluyla teslimiyetin zirvesine ulaşma gayreti, insan üzerinde pozitif anlamda büyük etkiler oluşturmaktadır.Keywords : Tefsir, Hac, Hikmet, Sembol, Hz. İbrahim