- İslam Tetkikleri Dergisi
- Cilt: 13 Sayı: 2
- Tarihsel ve Entelektüel Bağlamı İçinde Yeni Kelâm Hareketi’nin Ortaya Çıkış Analizi
Tarihsel ve Entelektüel Bağlamı İçinde Yeni Kelâm Hareketi’nin Ortaya Çıkış Analizi
Authors : Mehmet Sait Özervarli
Pages : 581-604
Doi:10.26650/iuitd.2023.1240015
View : 13 | Download : 12
Publication Date : 2023-09-28
Article Type : Research
Abstract :Bu yazıda dinî ilimler ve modernleşme tartışmalarının bir parçası olarak Yeni Kelâm Hareketi’nin nasıl ortaya çıktığını anlamaya yönelik bir inceleme yapılmaktadır. İstanbul merkezli olarak son dönem Osmanlı aydınlarının modernleşmeye ilgiyi yoğunlaştırmaları, çok sayıda çeviri sayesinde Batı düşüncesiyle daha yakın ve daha doğrudan temas kurmaları ve bunun sonucu olarak ilim hayatını canlandırma girişimleri bu hareketin arkasındaki temel faktörler arasında sayılabilir. Çalışmada Osmanlıların son yıllarında başlayan ve Cumhuriyet döneminin başlarında devam eden bu ilmî canlılıktan etkilenen âlimlerin kelâmı güncelleştirme arayışında dinî ve entelektüel düşüncede dönemin mevcut bilgisine çok önemli katkılar sağladıkları savunulmakta, dolayısıyla bu katkıların içeriğiyle ilgili bilgiler sunulup hareketin daha iyi anlaşılması yönünde değerlendirilmeler yapılmaktadır. Hareketi temsil eden şahsiyetlerin kelâmın yenilenmesi ve metot değiştirmesi faaliyetine aslında sadece bu ilmi güncellemek için değil, inanç konularına yöneltilen eleştirel argümanlara cevap verebilmek için giriştikleri tespitinden hareketle söz konusu cevapların mahiyeti üzerinde de durulmaktadır. Ayrıca amaç ve yöntemleri yanında hedefleri doğrultusunda yaptıklarına ve yapamadıklarına yer verilmektedir.Keywords : Osmanlılar, Modernleşme, İslam İlimleri, Kelâm, Yeni Kelâm Hareketi, İzmirli İsmail Hakkı, Kelâm Eleştirileri