Ebû Ali es-Sekûnî’de Bilgi ve Aklî Hüküm
Authors : Mustafa Özbakir
Pages : 291-308
Doi:10.26650/iuitd.2021.860709
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2021-03-31
Article Type : Research
Abstract :Endülüs’te başlayan hayatını Mağrib topraklarında sürdüren Ebû Ali es-Sekûnî (ö. 717/1317) müteahhir dönemde yaşamış olmasına rağmen müteahhir kelâmcıları ve mantıkçıları eleştirmiş, kelâmî görüşlerinde büyük ölçüde Ebubekir b. Tayyib el-Bâkıllânî (ö. 403/1013) çizgisini takip etmiş ve kelâm ilminde mütekaddim kelâmcıların referans alınması gerektiğini savunmuştur. Ancak onun bu eleştirel tavrı genel olarak bilgi taksiminde mantıkçılardan, tasdikî bilginin tahlilinde ise Faheddîn er-Râzî’den (ö. 606/1210) istifade etmesine engel olmamıştır. Tasdikî bilginin unsurlarından biri olduğu söylenen ya da tasdiki bilgi anlamında kullanılan hüküm, Sekûnî’nin düşünce sisteminde merkezî kavramlardan biridir. Ona göre bilimlere temel teşkil eden hükümlerin içerisinden özellikle aklî hükümler değişime konu olmadığından dolayı büyük önem taşımaktadır. Bu yönüyle onlar kelâm ilminde inceleme konusu yapılır. Ayrıca bu hükümler, Sekûnî’nin düşünce sisteminde filozoflarla en belirgin kesişimin yaşandığı noktalarından biridir. Bu bağlamda onun aklen zorunlu taksimi İbn Sînâ’nın (ö. 428/1037) zorunluluk anlayışıyla ciddi benzerlik gösterir. Bu makalede Temyîz isimli eserinden hareketle Sekûnî’nin bilgi ve aklî hüküm anlayışı ele alınmaktadır.Keywords : Sekûnî, Temyîz, Bilgi, Aklî hüküm, Zorunluluk