- İslam Tetkikleri Dergisi
- Vol: 10 Issue: 1
- Arapçada Dönüşlülük (Mutâva‘at) Anlamı İfade Eden Mezid Fiiller
Arapçada Dönüşlülük (Mutâva‘at) Anlamı İfade Eden Mezid Fiiller
Authors : Şahabettin Ergüven
Pages : 1-25
Doi:10.26650/iuitd.2020.683166
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2020-03-20
Article Type : Research
Abstract :Arapçada fiillerin önemli bir yeri vardır. Sîbeveyhi’den günümüze gramerciler ister mücerred ister mezîd olsun fiil vezinlerine ve ifade ettikleri anlamlara ayrı bir önem vermişlerdir. Fiiller konusu gramer kitaplarında isim ve harflerle birlikte yer aldığı gibi, fiiller konusunda müstakil eserler de yazılmıştır. Gramer kitaplarında fiiller çeşitli konu başlıkları altında ele alınmıştır. Bu başlıklara; ma‘lûm-meçhûl, müte‘addî-lâzım, sahîh-mu‘tel ve mutasarrıfcâmid başlıklarını örnek verebiliriz. Fiillerin önemli konu başlıklarından biri de türemiş (mezid) fiiller ve ifade ettikleri anlamlardır. Mezid fiillerin ifade ettiği anlamlardan biri de Sîbeveyhi’nin ifadesiyle ma‘lûm fiilin meçhul fiil anlam kazandığı mutâva‘at (dönüşlülük) konusudur. Mutâva‘at anlamı ifade eden fiiller gerek dini metinlerde gerekse Câhiliye dönemi Arap şiiri ve atasözlerinde kullanılmıştır. Biz bu çalışmada mutâva‘at kelimesinin sözlük ve terim anlamlarını, hangi mezid fiillerin mutâva‘at anlamı ifade ettiğini, mutâva‘at anlamlı fiillerin kullanım özelliklerini, gramercilerin mutâva‘at hakkındaki görüşlerini Kur’ân-ı Kerim, Arap şiiri ve atasözlerinden örnekler eşliğinde ele alıp inceleyeceğiz.Keywords : Arapça, Gramer, Dönüşlülük, Mezid Fiil, Mücerred Fiil