- İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
- Vol: 6 Issue: 2
- Vahid Paşa Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki Yekşah Ciltler
Vahid Paşa Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki Yekşah Ciltler
Authors : Yasin Çakmak
Pages : 294-322
Doi:10.20486/imad.969548
View : 17 | Download : 7
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research
Abstract :Türk cilt sanatı tarihsel süreç içerisinde dönemin bezeme anlayışıyla paralel giderek farklı teknik ve usullerde tezyin edilmiştir. 16. yüzyıldan sonra Osmanlı Devleti’nin Batı ile münasebeti sonucu yeni sanat akımlarına kapı aralaması devrin sanat anlayışına da tesir etmiş ve klasik dönem ciltlerinin yanında barok ve rokoko gibi yeni arayışlar kendisini göstermiştir. 17. ve 18. yüzyıllarda yazma tekniğinde yapılan ciltler revaç bularak çokça üretilmiş ve yekşah denilen alet yardımıyla da motiflere hacim kazandırılarak sanat değerleri daha da arttırılmıştır. Cilt sanatı araştırmalarında yekşah ciltlerle alakalı yeterli sayıda akademik ve sanatsal çalışmaların bulunmadığı ve yapılan literatür taramalarından da yeterli bilgilere ulaşılamaması araştırmalarımızı bu yöne sevk etmiştir. Cilt çeşitleri arasında oldukça kıymetli işçilikle üretilen bu nadide eserlerin gün yüzüne çıkartılarak incelenmesinin bu sahadaki çalışmalara olumlu katkı sunacağı ümidindeyiz. 11. yüzyıldan itibaren Türk yurdu olan Kütahya ili; Beylikler ve Osmanlı Dönemi’nde birçok ilmî faaliyetlerin icra edildiği kıymetli bir belde olmuştur. 19. yüzyılın önemli devlet adamlarından Mehmed Emin Vahid Paşa’nın kendi imkânlarıyla kurdurduğu kütüphane bugün muhteviyatında birçok kıymetli eseri barındırmaktadır. Vahid Paşa Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki 3286 adet eser ayrıntılı şekilde incelenmiş olup 6 adet Arapça ve 3 adet Türkçe yazma eser ciltlerinin yekşah tekniğinde yapıldıkları tespit edilmiştir. Ciltler; desen, teknik ve kompozisyon açısından değerlendirilerek diğer müze ve koleksiyonlardaki örneklerle de karşılaştırılmış ve aslına uygun olarak çizimleri yapılmıştır.Keywords : yekşah, kütahya, vahid paşa, islam sanatı, türk cilt sanatı