- İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
- Vol: 3 Issue: 2
- SEKÜLER/LAİK DÜŞÜNCENİN ULÛM-İ İKTİSÂDİYE VE İÇTİMÂİYE MECMUASI ÖRNEĞİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ...
SEKÜLER/LAİK DÜŞÜNCENİN ULÛM-İ İKTİSÂDİYE VE İÇTİMÂİYE MECMUASI ÖRNEĞİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ
Authors : Nergis Yüzsüren
Pages : 258-289
Doi:10.20486/imad.414714
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2018-12-31
Article Type : Research
Abstract :Sekülerizm ve laiklik, sosyo-ekonomik, kültürel ve toplumsal olmak üzere oldukça geniş alanı kapsayan kavramlardır. Bu bağlamda çalışmamız öncelikle, sekülerizm ve laikliğin tanımını, Avrupa’daki tarihsel sürecini ve kökenini oluşturan belli başlı düşünce akımlarını ele almaktadır. Bu akımlardan en önemlisi, metafizik hiçbir bilgiyi kabul etmeyen ve sadece deney ve gözlemle doğru bilgiye ulaşılabileceğini ileri süren pozitivizmdir. Materyalizm, evrimcilik ve liberalizm gibi yaklaşımlar da pozitivizmle birlikte seküler/laik dünya görüşünün teşekkülünde etkili olmuştur. Çalışmada, Avrupa’daki sürecin yanı sıra, Osmanlı Devleti’ni seküler düşüncenin ne boyutta etkilediği araştırılmış ve devletin, bu sürece gerilemeyle birlikte girdiği tespit edilmiştir. Devleti kurtarmak için Batılı devletlerin sistemini örnek almaya ve birtakım ıslahatlar gerçekleştirmeye başlayan yöneticiler, bir bakıma seküler/laik düşüncenin Osmanlı’da etkili olmasına neden olmuşlardır. Bu etki de, seküler düşünceyi benimseyen ve bunu devletin tek kurtuluş çaresi olarak gören yeni bir kuşağın yetişmesine sebebiyet vermiştir. Dönemin basın hayatının hareketliliğinden ve Avrupalı devletlerin desteğinden de yararlanan bu kişiler, düşüncelerini çeşitli gazete ve dergilerde açıklama fırsatı bulmuşlardır. Bunların en önemlilerinden biri, 1908 ile 1911 yılları arasında yayımlanan Ulûm-i İktisâdiye ve İçtimâiye Mecmuası’ dır. Çalışmamız öz olarak bu derginin düşünce atmosferinin ne kadar seküler/laik olduğunu ve hangi düşüncelerin sekülerlik/laiklik bağlamında incelendiğini araştırmak olmuştur.Keywords : Sekülerlik, Ulûm-i İktisâdiye ve İçtimâiye Mecmuası, Pozitivizm, Materyalizm, Liberalizm